SPOSOBY ROZUMIENIA POJĘCIA „WYCHOWANIE” A W Języku Opinii Publicznej

sposoby rozumienia pojęcia „wychowanie” a. w języku opinii publicznej, gdy mówimy o wychowaniu, najczęściej odnosimy się do jakiegoś „syst

SPOSOBY ROZUMIENIA POJĘCIA „WYCHOWANIE”
A. W języku opinii publicznej, gdy mówimy o wychowaniu, najczęściej
odnosimy się do jakiegoś „systemu” lub całości struktur, instytucji,
procesów społecznych… W ten sposób mówimy o:
*
wychowaniu zróżnicowanym przestrzennie i kulturowo (wych.
europejskie, azjatyckie, amerykańskie, chrześcijańskie,
buddyjskie, wychowanie miejskie i wiejskie itp.)
*
wychowaniu zróżnicowanym historycznie (wych. starożytne,
średniowieczne, komunistyczne, ponowoczesne itp.)
*
wychowaniu realizowanym przez różne instytucje lub w różnych
sytuacjach (wych. rodzinne, szkolne, kościelne, podwórkowe, wych.
na ulicy, w grupach rówieśniczych, w grupach nieformalnych, w
chwilach zabawy, w czasie wolnym, przez lekturę czasopism,
książek, komiksów,
na dyskotekach, w kinie, teatrze, w pubach, przez radio,
telewizję, Internet, sport itp.)
*
wychowaniu zróżnicowanym przez sposoby postępowania, struktury,
zasady stosowane (wych. prywatne i publiczne, wych. świeckie i
wyznaniowe, scentralizowane i zdecentralizowane)
B. Wychowanie rozumiane jako oddziaływanie wychowawców –
„wywierających wpływ”
(definicja prakseologiczna wg S. Kunowskiego)
*
ważne jest tu przede wszystkim działanie wychowawców, wpływanie na
wychowanków i urabianie ich
*
wychowanie jako interwencja wychowawcza, która obecnie nie
sprowadza się tylko do intencjonalnej/nieintencjonalnej
działalności i obecności „tradycyjnych wychowawców” (wychowawców,
nauczycieli, duszpasterzy itp.); obok nich coraz większego
znaczenia nabierają grupy, bohater (bohaterzy) komiksu, gry
komputerowej, filmu, gwiazdy kina lub piosenki, charyzmatyczni
przywódcy ruchów
(np. o charakterze sekty), mistrzowie sportu itd.
C. Wychowanie rozumiane jako proces rozwoju osobowego (wzrostu)
(definicja ewolucyjna wg S. Kunowskiego)
*
np. I. Doughton; „Wychowanie jest procesem rozwoju, który zachodzi
w indywidualnej jednostce jako rezultat jej działalności w
środowisku i jej reakcji na to środowisko.”
*
definicje te mają zazwyczaj charakter pajdocentryczny-
przedstawianie dziecka w centrum rozwoju i przez zwrócenie uwagi
na jego swobodny wzrost i dojrzewanie
*
obok przyswojenia sobie norm i wartości społecznych, podkreśla się
dzisiaj aspekt aktywny i kreatywny jednostki – wychowanek nabiera
coraz większego znaczenia jako aktywny twórca swojego wychowania
D. Wychowanie rozumiane jako relacja interpersonalna między wychowawcą
i wychowankiem
*
coraz częściej są one widziane w swojej złożoności jako wypadkowe
struktur kulturowych, społecznych, ekonomicznych, politycznych,
religijnych (psychicznych), które w różny sposób je warunkują.
E. Wychowanie pojmowane jako efekt (rezultat)
*
„Działanie, które zmierza do wywołania i rozwinięcia
w dziecku pewnej liczby stanów fizycznych, umysłowych i moralnych,
jakich domagają się od niego i społeczeństwo polityczne jako
całość i środowisko specjalne, do którego jest ono szczególnie
przeznaczone /…/” (E. Durkheim)
*
obecnie dąży się do wieloaspektowego wymiaru wychowania jako
pewnej (podstawowej) właściwości człowieka, określanej mianem
człowieczeństwa; poza sferą duchową, intelektualną i pamięcią,
uwzględnia się wrażliwość, zmysłowość, cielesność, społeczność,
polityczność, aktywność manualną i techniczną, na rzecz globalnej
(holistycznej) edukacji osoby, wpisaną w konkretną historyczną
egzystencję wspólnotową
WYCHOWANIE TO:
*
Dynamiczny złożony układ oddziaływań społecznych
*
Społecznie uznawany system działania pokoleń starszych na
dorastające dla przygotowania według określonego ideału nowego
człowieka do przyszłego życia
*
Działania zmierzające do trwałej modyfikacji, ukształtowania lub
rozwinięcia dyspozycji wolicjonalno-emocjonalnych w osobowości
jednostki./H. Muszyński/
*
System działań zmierzających do określonych rezultatów
wychowawczych
*
Proces zdobywania przez jednostkę doświadczeń
*
Proces wrastania jednostki w społeczną świadomość gatunku/ J.
Dewey/
*
„Dorastanie” do zadań lub „rozwijanie podmiotu” za sprawą jego
uczestnictwa w świecie
NAUKI PEDAGOGICZNE
Klasyfikacja wg Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej
1.
Według kryterium metodologicznego (stopnia ogólności)
*
Pedagogika ogólna
*
Pedagogiki szczegółowe
2.
Według celów czynności wychowawczych
*
Dydaktyka
*
Teoria wychowania
3.
Według kryterium wieku
*
Pedagogika przedszkolna
*
Pedagogika młodszego wieku szkolnego
*
Pedagogika szkolna
*
Pedagogika dorosłych – andragogika
4.
Według kryterium rodzaju działalności
*
Pedagogika obronna
*
Pedagogika rekreacji
*
Pedagogika działalności kulturowej
*
Pedagogika sportu
*
Pedagogika opiekuńcza
*
Pedagogika pracy
*
Pedagogika czasu wolnego
*
Pedagogika zdrowia
5.
Według rodzajów defektów rozwojowych i dewiacji
*
Pedagogika resocjalizacyjna
*
Pedagogika rewalidacyjna
*
Oligofrenopedagogika – (upośledzenie umysłowe)
*
Surdopedagogika – (niedorozwój słuchu, głuchota)
*
Tyflopedagogika – (wady wzroku, niewidomi)
6.
Według podejmowanych problemów badawczych
*
Politologia oświaty
*
Pedagogika społeczna
*
Pedagogika kształcenia zawodowego
*
Pedagogika specjalna
*
Pedagogika porównawcza
*
Pedagogika systemów oświatowych
*
Pedeutologia i inne.
NAUKI PEDAGOGICZNE
Klasyfikacja wg Teresy Hejnickiej-Bezwińskiej
2.
Według kryterium metodologicznego (stopnia ogólności)
*
Pedagogika ogólna
*
Pedagogiki szczegółowe
2.
Według celów czynności wychowawczych
*
Dydaktyka
*
Teoria wychowania
3.
Według kryterium wieku
*
Pedagogika przedszkolna
*
Pedagogika młodszego wieku szkolnego
*
Pedagogika szkolna
*
Pedagogika dorosłych – andragogika
4.
Według kryterium rodzaju działalności
*
Pedagogika obronna
*
Pedagogika rekreacji
*
Pedagogika działalności kulturowej
*
Pedagogika sportu
*
Pedagogika opiekuńcza
*
Pedagogika pracy
*
Pedagogika czasu wolnego
*
Pedagogika zdrowia
5.
Według rodzajów defektów rozwojowych i dewiacji
*
Pedagogika resocjalizacyjna
*
Pedagogika rewalidacyjna
*
Oligofrenopedagogika – (upośledzenie umysłowe)
*
Surdopedagogika – (niedorozwój słuchu, głuchota)
*
Tyflopedagogika – (wady wzroku, niewidomi)
6.
Według podejmowanych problemów badawczych
*
Politologia oświaty
*
Pedagogika społeczna
*
Pedagogika kształcenia zawodowego
*
Pedagogika specjalna
*
Pedagogika porównawcza
*
Pedagogika systemów oświatowych
*
Pedeutologia i inne.
RACJONALNOŚĆ ADAPTACYJNA
========================
Teorie wychowania autorytarnego:
*
pedagogika behawiorystyczna
===========================
*
pedagogika konserwatywna
RACJONALNOŚĆ EMANCYPACYJNA
--------------------------
Teorie wychowania antyautorytarego:
*
pedagogika humanistyczna
========================
*
pedagogika liberalna
Cel wychowania:
*
rozwój wychowanka jako adaptacja do zastanych warunków
*
tożsamość konwencjonalna – tożsamość roli
Cel wychowania:
*
rozwój wychowanka rozumiany jako samorealizacja – samowychowanie
*
tożsamość postkonwencjonalna-tożsamość osoby
Zadanie wychowania:
*
kształtowanie wychowanka wg pożądanych i nienaruszalnych
społecznie wzorców osobowych – kierowanie rozwojem, urabianie
określonych cech
Zadanie wychowania:
*
promowanie szeroko ujętej zmiany człowieka i świata –
bezinteresowne wspieranie swobodnego rozwoju wychowanka
Istota zmian edukacyjnych:
*
udoskonalać, ulepszać świat
wg ustalonej już jego definicji
Istota zmian edukacyjnych:
*
rewizja obowiązujących definicji świata, wykraczanie poza
dotychczasowe wyobrażenia o tym, co możliwe
i pożądane
Istota oddziaływań pedagogicznych:
*
bezpośredni wpływ na wychowanka
*
przekazywanie gotowej wiedzy
i gotowych wzorców zachowań
*
zdyscyplinowany wysiłek
*
podporządkowanie się woli wychowawcy i odgórnie ustalonym zasadom
wychowawczym
Istota oddziaływań wychowawczych:
*
pośredni wpływ na wychowanka – organizowanie sytuacji (okazji,
warunków) sprzyjających rozwojowi (samorozwojowi)
*
umożliwienie wychowankom samopoznania
*
akceptacja autonomii, indywidualności wychowanka i wychowawcy
Metody, środki i formy wychowania:
*
system kar i nagród oraz rywalizacja między wychowankami
*
rygorystycznie określona formuła organizacyjna – system
klasowo-lekcyjny
Metody, środki i formy wychowania:
*
współdziałanie, partnerstwo, nieoceniające nastawienie do
wychowanka
*
odformalizowanie wychowania, „elastyczna edukacja”
Edukacja:
*
ceni się pewność wiedzy, jej stabilność
i bezpośrednią użyteczność
Edukacja:
*
ceni się takie stosowanie wiedzy, która wymaga samodzielnego
przełożenia jej na reguły osobistego działania
Pomoc jako sterowanie:
*
poza wychowankiem przesądza się
o tym, co jest cenne, wartościowe czy użyteczne, a co tym nie jest
*
steruje się innym człowiekiem w imię jego dobra
*
żąda się od niego postępowania zgodnie z radami i zaleceniami
*
wskazuje się mu właściwe sposoby postępowania
Pomoc jako oferowanie:
*
prawo do ingerowania w świat drugiego człowieka może przyznać on
sam, prosząc wychowawcę o pomoc
*
pomagający sam decyduje o formie
i treści ofert, traktując je jako wypowiadane we własnym imieniu
(punkty widzenia, odczuć, wrażeń itp.), aniżeli jako rady i
zalecenia
*
nie narusza się autonomii wychowanka
W poszukiwaniu definicji pedagogiki ogólnej?
Pedagogika ogólna i jej główne zadania – dawniej i dziś
Pedagogika ogólna jako „ogólna nauka o wychowaniu /… spójna wiedza o
wychowaniu człowieka…/ musi wspierać się na znajomości nauk o
człowieku, lecz równocześnie musi pamiętać
o własnym specyficznym spojrzeniu na człowieka. Najogólniej można
powiedzieć, że ujmuje ona człowieka jako funkcjonalną całość i jego
wyspecjalizowane funkcje głównie pod kątem stawania się, realizacji
(czy samorealizacji),
zwłaszcza w łączności z życiem społecznym, światem kultury i
oddziaływaniem wychowawczym. W ten sposób pedagogika – wychodząc od
zastanej, a projektując nową, pożądaną rzeczywistość wychowawczą – w
pewnym sensie sama ‘stwarza’ swój przedmiot badań (sformułowanie
Bogdana Suchodolskiego)
*
Wychowanie jako fakt – jeden z podstawowych składników życia
człowieka
*
Wychowanie jako zadanie – intencjonalne zadanie zmierzające do…
A jak jest dziś?
„/…/ konieczna jest inna teoria – teoria opisująca świat pozoru,
analizująca, a nie projektująca realność. Tak pojmowana pedagogika
(czy to słowo jest tu jeszcze adekwatne?), stawiająca sobie za zadanie
opis realności i pozoru wychowania, jest na pewno możliwa. /…/”
(Tomasz Szkudlarek, Bogusław Śliwerski)
CELE WYCHOWANIA PRZEZ TURYSTYKĘ
A/ POZNANIE OBCEJ ZBIOROWOŚCI I JEJ ZROZUMIENIE POPRZEZ:
- WZAJEMNE POZNAWANIE SIĘ – ZBLIŻENIE DO SIEBIE „OBCYCH” ŚRODOWISK
- POPRZEZ ZBLIŻENIE SIĘ DO SIEBIE „OBCYCH” LUDZI –
B/ POZNANIE BEZPOŚREDNIE - OSOBISTY KONTAKT BĄDŹ Z PRZYRODĄ, BĄDŹ Z
KULTURĄ (ZARÓWNO KULTURĄ EPOK MINIONYCH, JAK I Z KULTURĄ WSPÓŁCZESNĄ),
BĄDŹ Z LUDNOŚCIĄ ODWIEDZANYCH TERENÓW
C/ KSZTAŁTOWANIE (SIĘ) OKREŚLONYCH POSTAW WOBEC RÓŻNYCH SFER
RZECZYWISTOŚCI – NAJSZERZEJ POJĘTE POSTAWY ALTRUISTYCZNE, POSTAWY
ŻYCZLIWOŚCI, SYMPATII, TOLERANCJI… ORAZ POSTAWA AKTYWNA – MAMY
MOŻLIWOŚĆ UCZENIA SIĘ POKONYWANIA TRUDNOŚCI, RADZENIA SOBIE Z OBAWAMI
PRZED WYSIŁKIEM, KSZTAŁTUJE SIĘ POSTAWA ODWAGI, HARTU, SOLIDARNOŚCI W
WYSIŁKU (ZASPAKAJANIE POTRZEBY KONTAKTÓW OSOBISTYCH)
D/ ROZWIJANIE CIEKAWOŚCI WOBEC ŚWIATA – POSTAWA „OTWARTEGO UMYSŁU”
E/ KSZTAŁTOWANIE ZDOLNOŚCI DO ADAPTACJI
W NOWYCH WARUNKACH I SYTUACJACH, PRZYZWYCZAJANIE DO ZMIAN (CORAZ
CZĘŚCIEJ MUSIMY W CIĄGI ŻYCIA PRZYSTOSOWYWAĆ SIĘ DO NOWEGO OTOCZENIA,
ŚRODOWISKA ŻYCIA,
DO PEŁNIENIA NOWYCH RÓL SPOŁECZNYCH ITP.)
F/ KSZTAŁTOWANIE (SIĘ) EMOCJONALNEJ WARSTWY NASZEJ PSYCHIKI –
DOSTARCZENIE NIEZAPOMNIANYCH NIERAZ PRZEŻYĆ, UWRAŻLIWIA NA PIĘKNO
G/ KSZTAŁTOWANIE (SIĘ) DZIAŁANIA TWÓRCZEGO
H/ „POTĘGOWANIE” ZDROWIA
Cechy osobowości samorealizującej się wg
A. Maslowa
Wymiary zdrowia psychicznego wg Według. Ellisa
Cechy osoby twórczej wg
G. Steinera i H. Andersena
- sprawniejsza percepcja rzeczywistości i bardziej zadawalające
relacje z nią
- akceptacja siebie, innych ludzi i przyrody
- spontaniczność, prostota, naturalność
- koncentracja na problemie
- dystans wobec rzeczywistości, potrzeba prywatności
- autonomia – względna niezależność od kultury
i środowiska
- ciągłą świeżość ocen i brak rubrykowania
- doznania mistyczne i doświadczenia szczytowe
- głębokie, zadawalające stosunki z innymi ludźmi
- demokratyczna struktura charakteru
- rozróżnianie dobra i zła
- życzliwe poczucie humoru
- wysoka twórczość
- umiejętność dbania o własne dobro – postępowanie w zgodzie z
własnymi potrzebami
- dobre przygotowanie spo łeczne i towarzyskość
- autonomiczność – odpowiedzialność za własne życie i niezależność
- tolerancja
- akceptacja dwuznaczności
i niepewności
- giętkość myślenia
i otwartość na zmiany
- myślenie naukowe – racjonalność
i obiektywizm
- zaangażowanie – aktywność i stawianie sobie kreatywnych celów
- podejmowanie ryzyka
- samoakceptacja pełna i bezwarunkowa
- hedonistyczne nastawienie do życia
- brak perfekcjonizmu i utopijnych poglądów
- odpowiedzialność za własne porażki
- myślenie elastyczne – wydajne i oryginalne
- otwartość na problemy
i na to, co nieznane
- niezależność sądu
i poczucie odrębności
- impulsywność
i wewnętrzna motywacja
- orientacja profesjonalna
- nieograniczona eksploracja
- nierównomierność postępu
- odraczanie decyzji
- nonkonformizm
- tolerowanie dwuznaczności
- spontaniczność, bezpośredniość
- intuicja
- zdolności analizy
- zdolności kombinatoryczne
- oryginalność myślenia
- zdolność do zadziwienia się światem
- zamiłowanie do pozornego bałaganu
- kontakt z podświadomością
- wrażliwość estetyczna
- uzdolnienia specjalne
- łatwość eksperymentowania
- zdolność abstrahowania
- wyobraźnia twórcza
- fascynacja zadaniem
- wysoka inteligencja
TURYSTO – KIM JESTEŚ?
A/ TURYSTA POZNAJĄCYC ŚWIAT – NASTAWIENIE NA KONTAKT Z PRZYRODĄ;
INTERESOWANIE SIĘ OBIEKTAMI KULTURY (ZABYTKAMI LUB KULTURĄ
WSPÓŁCZESNĄ); DĄŻENIE DO POZNAWANIA ZWYCZAJÓW I OBYCZJÓW LUDZI;
NAWIĄZYWANIE KONTAKTÓW OSOBISTYCH Z MIESZKANCAMI
B/ TURYSTA POZNAJĄCY SIEBIE (TYP KONTEMPLACYJNY) – „WEJŚCIE W SIEBIE”,
PRZEMYŚLENIE WIELU SPRAW, KTÓRYCH NIE MAMY CZASU PRZEMYŚLEĆ
„NACODZIEŃ”
C/ TURYSTA POSZUKUJĄCY PRZYJACIÓŁ – BYĆ Z INNYMI, MIEĆ PRZY SOBIE
LUDZI BLISKICH, ZAWRZEĆ NOWE PRZYJAŹNIE
D/ TURYSTA WYPOCZYWAJĄCY – NASTAWIENIE NA PROFILAKTYKĘ ZDROWOTNĄ, NA
POPRAWĘ STANU ZDROWIA
E/ TURYSTA WYCZYNOWY – NASTAWIENIE NA SPRAWDZENIE SIEBIE, NA WYSIŁEK
FIZYCZNY, NA POKONYWANIE PRZESZKÓD
F/ TURYSTA BAWIĄCY SIĘ – NA STAWIENIE PRZEDE WSZYSTKIM NA MIŁE
SPĘDZENIE CZASU, NA ROZRYWKĘ, PRZYJEMNOŚĆ
G/ TURYSTA „SZUKAJĄCY PRZYGÓD”
H/ TURYSTA HANDLOWIEC
I/ TURYSTA – KONFORMISTA – WIERNY STEREOTYPOM,
NP. NALEŻY ZOBACZYĆ TO I TO…
PEDAGOGIKA MIĘDZYKULTUROWA
GŁÓWNE ZAŁOŻENIE –
- NIE CHODZI TYLKO O PORÓWNYWANIE CZY KONFRONTOWANIE RÓŻNYCH KULTUR ZE
SOBĄ, ALE
- O INSPIROWANIE WZAJEMNYCH SPOTKAŃ I WYMIANĘ DOŚWIADCZEŃ,
POZWALAJĄCYCH NA WSPÓŁISTNIENIE, TOLERANCJĘ, ZROZUMIENIE WARTOŚCI,
SPOSOBÓW MYŚLENIA I DZIAŁANIA „INNYCH” (POROZUMIENIE), NABYCIE
UMIEJĘTNOŚCI
I GOTOWOŚCI DO WOLNYCH OD UPRZEDZEŃ SPOTKAŃ MIĘDZY OSOBAMI RÓŻNYCH
KULTUR
- WYMAGA ONO ZNAJOMOŚCI WŁASNEJ KULTURY – ALE: PROCES DOŚWIADCZANIA
OBCEJ KULTURY JEST RÓWNOCZEŚNIE PROCESEM DOŚWIADCZANIA WŁASNEJ KULTURY;
EFEKTEM PRZEJŚCIA Z OBSZARU WŁASNEJ KULTURY DO INNEJ MOŻE BYĆ JEDNA Z
CZTERECH PONIŻSZYCH FORM REAKCJI:
1. UCIECZKA (KSENOFOBIA) DOZNAWANIE LĘKU, STRACHU PRZED OBCOŚCIĄ;
CZĘSTO JEST NASTĘPSTWEM ŻADNEJ BĄDŹ SŁABEJ ZNAJOMOŚCI JĘZYKA INNEJ
KULTURY, BĄDŹ NABYTYCH WE WŁASNYM KRAJU NEGATYWNYCH STEREOTYPÓW BĄDŹ
UPRZEDZEŃ;
2. DOMINACJA - PRÓBA PODPORZĄDKOWA INNEJ KULTURY NASZEJ WŁASNEJ –
ZMUSZANIE DO PRZYJMOWANIA NASZYCH NORM, WARTOŚCI, ZASAD POSTĘPOWANIA,
POSTRZEGANIA ŚWIATA – KULTUROWY IMPERIALIZM
3. ADAPTACJA – PRZYSTOSOWANIE SIĘ DO OBCEJ I NOWEJ DLA NAS KULTURY – W
EKSTREMALNEJ FORMIE MOŻE WYRAZIĆ SIĘ W BEZGRANICZNYM UWIELBIENIU
WSZYSTKIEGO, CO OBCE Z ODRZUCENIEM ZARAZEM WŁASNEJ KULTURY
4. INTEGRACJA – SPROWADZA SIĘ DO „TRANSNARODOWEJ EMPATII”, SYNTEZY
WŁASNEJ KULTURY Z KULTURĄ INNEGO CZŁOWIEKA
WŁAŚCIWA EDUKACJA MIĘDZYKULTUROWA ZACHODZI TYLKO W OSTATNICH DWÓCH
FORMACH REAKCJI NA OBCĄ KULTURĘ.
DO PROCESU MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ DOCHODZI WÓWCZAS,
- KIEDY ISTNIEJE MOTYWACJA UCZENIA SIĘ (MOTYWY, NASTAWIENIA,
DOŚWIADCZENIA, OCZEKIWANIA, CELE)
- KIEDY STWORZONE SĄ KU TEMU ODPOWIEDNIE SYTUACJE PROWADZĄCE DO ZMIANY
DOTYCHCZASOWYCH POSTAW I ZACHOWAŃ
(W EFEKCIE – ROZWIJAMY UMIEJĘTNOŚĆ LEPSZEGO ROZUMIENIA DRUGIEGO
CZŁOWIEKA (ALE I NAS SAMYCH) W JEGO SYTUACJI KULTUROWEJ, STARAMY SIĘ
WCZUĆ W JEGO STANY EMOCJONALNE, PRZEŻYCIA I JEDNOCZEŚNIE ZROZUMIEĆ
JEGO SYTUACJĘ Z TEJ PERSPEKTYWY, Z TEGO „MIEJSCA” W ŚWIECIE, PRAGNIEMY
ROZPOZNAĆ W NIEJ PODOBIEŃSTWA LUB RÓŻNICE W STOSUNKU DO WŁASNEJ
KULTURY)
W PROCESIE MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ G. WINTER WYRÓŻNIA 4 STADIA:
1. STADIUM POSZERZENIA WIEDZY O OBCEJ KULTURZE.
NA TYM POZIOMIE CHODZI PRZEDE WSZYSTKIM
O UCHWYCENIE CECH ZEWNĘTRZNYCH OBCEJ KULTURY,
NP. ŚRODOWISKO ZEWNĘTRZNE, JEGO CECHY SOCJO-STRUKTURALNE, GEOGRAFICZNE
ITP.
2. STADIUM ROZPOZNANIA STRUKTUR MYŚLENIA OSOBY
Z INNEJ KULTURY. CHODZI TU O UMIEJĘTNOŚĆ UCHWYCENIA POSTAW, WARTOŚCI,
NORM, NAWYKÓW ZACHOWAŃ, KTÓRE SĄ CHARAKTERYSTYCZNE DLA DANEJ KULTURY,
JEJ MIESZKAŃCÓW CZY OKREŚLONEJ GRYPY SPOŁECZNEJ.
3. STADIUM NABYWANIA KOMPETENCJI MIĘDZYKULTUROWEGO DZIAŁANIA.
SPROWADZA SIĘ ONO DO OSIĄGANIA UMIEJĘTNOŚCI WSPÓŁDZIAŁANIA
Z PRZEDSTAWICIELAMI ODMIENNEJ KULTURY W ZGODZIE
Z TĄ KULTURĄ.
4. STADIUM EDUKACJI MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ. UMIEJĘTNOŚC
OPANOWANIA OGÓLNYCH ZASAD I REGUŁ, KTÓRE UMOŻLIWIAJĄ JEDNOSTCE
ZORIENTOWANIE SIĘ
W BARDZO ZRÓŻNICOWANYCH UWARUNKOWANIACH KULTUROWYCH I PRZYJĘCIE
ADEKWATNYCH DLA TEJ KULTURY ZACHOWAŃ.
PROCES MIĘDZYKULTUROWEGO UCZENIA SIĘ MOŻNA ZAINICJOWAĆ ODPOWIEDNIĄ
ORGANIZACJĄ WYJAZDU MŁODZIEŻY POZA GRANICE KRAJU, W TRAKCIE KTÓREGO
ZNACZĄCĄ ROLĘ ODGRYWAJĄ NASTĘPUJĄCE CZYNNIKI:
1. DYSPOZYCJE UCZESTNIKÓW WYJAZDU PRZED PODRÓŻĄ – DOTYCZĄ POSTAW,
SZCZEGÓLNIE ETNICZNO-NARODOWYCH STEREOTYPÓW, WYOBRAŻEŃ, SYSTEMÓW
WARTOŚCI ITP. WOBEC KRAJU DOCELOWEJ PODRÓŻY I JEGO MIESZKAŃCÓW, A
TAKŻE MOTYWACJI I OCZEKIWAŃ WYJEŻDŻAJĄCEGO ZE WZGLĘDU
NA SAMĄ PODRÓŻ. ISTOTNA JEST RÓWNIEŻ WIEDZA PODRÓŻUJĄCEGO O TYM KRAJU
ORAZ JEGO KOMPETENCJE JĘZYKOWE CZY KOMUNIKACYJNE.
2. SPECYFICZNE INFORMACJE W CZASIE PODRÓŻY – TO FORMY
I TREŚCI PRZEKAZYWANYCH W CZASIE PODRÓŻY INFORMACJI
O KRAJU DOCELOWYM
3. PROCES PRZEMIAN W TOKU PODRÓŻY – WYNIKA Z NABYTYCH
W CZASIE PODRÓŻY DOŚWIADCZEŃ I WIADOMOŚCI O OBCEJ KULTURZE; ROZMOWY
WEWNĄTRZ GRUPY, RODZAJ TEJ GRUPY, JEJ DYNAMIKA ORAZ STOSUNEK JEJ
CZŁONKÓW DO DOCELOWEGO KRAJU PODRÓŻY ISTOTNIE WPŁYWAJĄ
NA „WEWNĘTRZNE” OPRACOWANIE INFORMACJI
4. RODZIME REAKCJE PO PODRÓŻY – POJAWIĆ SIĘ MOŻE WÓWCZAS DYLEMAT, CZY
ZMIANY, JAKIE ZASZŁY POD WPŁYWEM PODRÓŻY SĄ W ZGODZIE CZY TEŻ
SPRZECZNE Z TENDENCYJNYMI POSTAWAMI OSÓB ZNACZĄCYCH LUB NAWET CAŁEGO
SPOŁECZEŃSTWA?
5. OGÓLNE UWARUNKOWANIA PODRÓŻY – FORMA PODRÓŻOWANIA, ŚRODKI
TRANSPORTU, CZAS TRWANIA PODRÓŻY, DOŚWIADCZENIA Z PODRÓŻY, POZIOM
ZADOWOLENIA Z FORMALNEJ STRONY ORGANIZACJI.
PODSUMOWANIE:
TRZY GŁÓWNE ZADANIA WYCHOWANIA MIĘDZYKULTUROWEGO:
1. PRZYGOTOWANIE SPOŁECZEŃSTW DO KRYTYCZNEJ ANALIZY WSPÓŁCZESNEJ
CYWILIZACJI; WPROWADZENIE DO DIALOGU MIĘDZY KULTURAMI; PODJĘCIE
REFLEKSJI NAD PROBLEMEM JAKOŚCI ŻYCIA W SKALI ŚWIATOWEJ
I W PERSPEKTYWIE TOŻSAMOŚCI KULTUROWEJ.
2. WYCHOWANIE PEŁNEGO, BOGATEGO DUCHOWO CZŁOWIEKA; CHODZI TU O
WYKSZTAŁCENIE WRAŻLIWOŚCI
I KULTURY UCZUĆ, O SYMPATIĘ I EMPATIĘ W STOSUNKACH MIĘDZYLUDZKICH,
ZDOLNOŚC DO SAMOREALIZACJI.
3. INTEGROWANIE CZŁOWIEKA ZE ŚWIATEM LUDZKIEJ WSPÓLNOTY; POCZUCIE
WIĘZI MIĘDZY LUDŹMI POWINNO KSZTAŁTOWAC SIĘ W KONKRETNYCH WARUNKACH
ŻYCIA,
W JEGO MATERIALNYM I DUCHOWYM KONTEKŚCIE. W TYM SENSIE POWINNO SIĘ
ROZBUDZAĆ ZAINTERESOWANIE INNYMI KRAJAMI, NARODAMI, LIKWIDOWAĆ
WZAJEMNE
I JEDNOSTRONNE UPRZEDZENIA I STEREOTYPY, ZNAJDOWAĆ RÓŻNICE I CECHY
WSPÓLNE, DĄŻYĆ DO ZROZUMIENIA
I AKCEPTACJI ODMIENNOŚCI W STOSUNKACH MIĘDZYLUDZKICH.
„CZŁOWIECZEŃSTWO JEST REALIZACJĄ TEGO WŁAŚNIE W LUDZKIEJ WOLNOŚCI
OSADZONEGO, WŁAŚNIE DLA TEJ WOLNOŚCI KONIECZNEGO BYCIA CZŁOWIEKA Z
CZŁOWIEKIEM.”
KARL BARTH
„DOPIERO W DIALOGU, W SPORZE, OPOZYCJI,
A TAKŻE W DĄŻENIU DO NOWEJ WSPÓLNOTY TWORZY SIĘ ŚWIADOMOŚĆ ‘MOJEGO JA’
JAKO ‘ISTOTY SAMOISTNEJ’, ODRĘBNEJ OD DRUGIEGO. WIEM, ŻE JESTEM, BO
WIEM, ŻE DRUGI JEST.”
JÓZEF TISCHNER