Privredni I Politički Razvoj Srbije U Drugoj Polovini 19

privredni i politički razvoj srbije u drugoj polovini 19 i početkom 20.veka posle pada ustavobraniteljskog režima 1858. godine i povratka

Privredni i politički razvoj Srbije u drugoj polovini 19 i početkom
20.veka
Posle pada Ustavobraniteljskog režima 1858. godine i povratka
Obrenovića na vlast menja se politička i privredna slika Srbije. Druga
vladavina kneza Miloša (1858-1860) obeležila je njegovu borbu sa
ustavobraniteljskim režimom, a naročito sa njegovim glavnim
protivnikom Tomom Vučićem Perišićem koji je zatvoren, a potom i
ubijen.
Njegov sin i naslednik knez Mihailo u svojoj drugoj vladavini
(1860-1868) saziva 1861. god.
Svetoandrejsku skupštinu koja donosi zakone o narodnoj skupštini, o
državnom savetu i narodnoj vojsci. Ovi zakoni su učvrstili njegov
apsolutizam i poništili tzv. Turski ustav iz 1838. godine.
Incident na Čukur-česmi kada su turski vojnici ubili srpskog mladića
omogućuje knezu Mihailu da ostvari nacionaloslobodilačke ciljeve
kojima je težila Srbija. Sukob između Srba i Turaka kulminirao je
bombardovanjem Beograda sa Kalimegdanske tvrđave, a daljom
diplomatskom borbom i pod pritiskom velikih sila Turska mora da povuće
preostale vojnike iz pograničnih tvrđava – Šabac, Beograd, Kladovo,
Smederevo, Soko Grad i Užice. Ti gradovi su predani na upravu knezu
Mihailu 1867.godine. Knez Mihailo se zalaže i za jednu širu akciju
balkanskih naroda za oslobođenje od Turaka. Ove ideje se nalaze u
„Načartaniju“ Ilije Garašanina. Knezu Mihailu je njegova
apsolutistička vladavina stvorila mnoge neprijatelje pa su ga
pripadnici jedne zavereničke grupe opredeljeni kao radikali i
pristalice Karađorđevića 1868.godine u Košutnjaku kod Beograda ubili u
atentatu.Njegovom smrću okončan je jedan značajan period u političkoj
istoriji Srbije u 19.veku.Njega menja namesništvo namesto maloletnog
Mihailovog rođaka Milana obrenovića.
Vladavina Milana Obrenovića (1868-1889) obeležili su donošenje novog
Ustava 1869. godine i dva rata: protiv Turske i Bugarske.
Oslobodilački ratovi Srbije 1876-1878 protiv Turske doneli su Srbiji
teritorijalno proširenje i nezavisnost. Na Berlinskom kongresu 1878.
godine Srbija dobija proširenje za četiri okruga- Niški, Pirotski,
Vranjski i Toplički i konačno priznanje nezavisnosti od velikih sila.
Posle proglašenja nezavisnosti stvoreni su uslovi za organizovanu
političku delatnost. Formiraju se političke
stranke:radikalna,liberalna i naprednjačka.Radikalnu stranku predvodi
Nikola Pašić,liberalnu Jovan Ristić,a naprednjačku Milutin Garašanin i
kasnije poznati istoričar Stojan Novaković. 1882. godine knjaz Milan
se kruniše za kralja Srbije. Politička delatnost radikalne stranke je
uperena protiv samovolje kralja Milana.Odluka kralja da od naroda
pokupi vatreno oružje izaziva otvorene sukobe između seljaka i organa
vlasti što dovodi do oružanog ustanka 1883.godine u istočnoj Srbiji.To
je bila Timočka buna. Režim je za bunu optužio radikale kao
organizatore pa Nikola Pašić i drugi radikalni rukovodioci beže iz
zemlje.U sukobu na Vratarnici kod Knjaževca ustanici su bili razbijeni
što je bio i kraj bune. Ujedinjenje Bugarske 1885. godine potiće
kralja Milana da objavi Bugarskoj rat zato što se poremetila balkanska
ravnoteža. Loše vođenje rata, jaka Bugarska i poraz kod Slivnice
primorale su kralja Milana da traži primirje. Mirom u Bukureštu 1886.
godine granice između dve zemlje su ostale nepromenjene.
1888. godine donet je novi Ustav, a već sledeće godine Milan napušta
presto koje ostavlja sinu Aleksandru. U početku njegove vladavine
vlada namesništvo.
Aleksandar Obrenović (1889-1903) sve do 1893. godine vlada preko
namesništva kada ih u državnom udaru uz pomoć svog oca zbacuje i vlada
samostalno. Pošto Aleksandar nije mogao samovoljno da vlada po Ustavu
iz 1888.godine on ga ukida i ponovo vraća Ustav iz 1869.godine.Izaziva
nezadovoljstvo naroda kada je dozvolio povratak svog oca Milana u
Srbiju i poverio mu komandu nad vojskom.
Dvorski i politički život u Srbiji je bio ispunjen raznim
skandalima.To nanosi štetu dinastiji, ali i međunarodnom ugledu
Srbije.Ogorčenje protiv lićnog režima i samovolje kralja
Aleksandra,kao i dinastije Obrenović raslo je iz dana u dan. Kralj je
1901. godine doneo novi Ustav bez saglasnosti Narodne
skupštine.Uspostavljen je dvodomni sistem- Narodna skupština i Senat.
Nezadovoljstvo naroda režimom i dinastijom Obrenovića doprinosi i
kraljev privatan život. Naročito im je smetala njegova ženidba s
dvorskom damom Dragom Mašin.Kralj gubi oslonac i među oficirima.Protiv
njegove vlasti se otvoreno bune sve društvene klase i političke
organizacije. Protiv kralja i dinastije delovale su i pristalice
dinastije Karađorđević.Dolazi do stvaranja oficirske zavere čiji je
cilj bio uklanjanje kralja Aleksandra sa vlasti. U majskom prevratu u
noći 29-30. maja 1903 grupa oficira predvođena kapetanom Dragutinom
Dimitrijevićem Apisom izvršila je atentat na kralja Aleksandra. Tom
prilikom ubijeni su kralj i kraljica i nekoliko ministara u vladi.
Time se završava vladavina dinastije Obrenović, a na presto je pozvan
sin kneza Aleksandra Karađorđevića i unuk Karađorđev Petar
Karađorđević.