PROTON ” Aktif Kisa Dalga Anteni Cogu Amatorler

proton ” aktif kisa dalga anteni -------------------------------- cogu amatorler kisa dalgayi dinlemekten hoslanirlar, hele dunyanin obu

PROTON ” Aktif kisa dalga anteni
--------------------------------
Cogu amatorler kisa dalgayi dinlemekten hoslanirlar, hele dunyanin
obur ucundan yayin yapan QRP istasyonlari dinliyebilmek dahada cok
zevk verir.
Kisa dalgayi iyi alabilmek icin buyuk (uzun) antenler gerekmektedir.
Bazilarimizin bahcesi buyuktur ve kolaylikla 20 metrelik bir anten ile
calisabilirler.
Bahcesi olmayan veya appartmanda oturanlar icin tabii bu mumkun
degildir. Bunun cozumu kucuk capli LOOP (cember) antenidir. Bu tur
antenlerin yapimi basit, ucuz ve radumanida iyidir. Bu yazida yillar
once (1995) yaptigim “PROTON” (hayali gucum o zamanli cok gucluydu J)
adli aktif antenin yapimini acikliyacagim.
Antenin ozellikleri:

RX range
:
3MHz......5MHz ve 7MHz.....29MHz
Gain
:
>15dB
Loop Q factor
:
>50 @ 10 metre
>100 @ 20 metre
> 150 @ 40 metre
> 200 @ 80 metre
Supply
:
6VDC

Anten uc bolumden olusmaktadir, bunlar :
 Buyuk LOOP (cember) ve trimmer kondensatoru
 Kucuk “sens” loop
 RF amfisi
Buyuk cember ve trimmer kondensator yardimiyla anteni istedigimiz
frekansta resonansa getiriyoruz. Buyuk cemberin icinde olusuna
manyetik alani kucuk “sens” cemberi ile alip amfiye veriyoruz. Sens
cemberinden gelen sinyal cok dusuk oldugu icin yukseltmemiz gerek.
Burada kullanilan amfinin guclestirme orani >15dB'den buyuk.
Kullanilan transistor ise “Low noise” tipinden, data sheet'de 2.2dB
olarak gosteriliyor. Eger dinledigimiz sinyaller cok guclu is amfiyi
by-pass etme imkanimiz var. Dinledigimiz band'da birden fazla guclu
sinyal olsa bile amfiyi pek etkilemiyor cunki anten resonansda oldugu
anda band genisligi birkac kHz. Bu durumda butun band'da bulunan
gereksiz sinyaller ve parazitler en azindan 10dB ile bastiriliyor.
Gordugunuz gibi anten cok basit ve pratiktede kullanisli.
Buyuk ve kucuk cember
Cemberleri yapmak cok basit, gereken malzemeler:
 4 tane 40cm*1cm*0,2cm aluminyum profil
 1 tane 45cm uzunlugunda 2mm'lik bakir tel (bildigimiz bakir elektrik
teli olabilir)
Buyuk cemberi yapmak icin 4 tane 40cm'lik aluminyum profilleri
birbirine vidaliyoruz. Onemli olan profillerin uzunlugu, eger ayni
kallinlikta veya genislikte bulmazsaniz sorun degil, yeterki uzunlugu
ayni olsun. Vidaladiktan sonra sekil-1'deki gibi olmasi lazim.

Sekil-1 Buyuk ve kucuk cemberin ebatlari ve sekli
Sekil-1'de gordugumuz A ve B noktalarina trimmer kondensatoru
baglanmasi gerek. Sekil-2'de kondensator degerlerini bulabilirsiniz.
Kucuk cemberi ise 45cm uzunlugunda olan bir bakir tel ile yapiyoruz.
Bunun bir ucu grooundá baglaniyor diger ucu ise amflikatorun girisine
gidiyor. Bu cemberleri bir kutunun uzerine monta etmemiz gerekiyor. Bu
kutu ya agac ya da pilastik olmasi lazim. Metal kutular anteni negatif
yonde etkiliyor. Bunu unutmamak gerekir.
Amflikator devresi

Sekil-2 RF amfisi ve buyuk cemberi resonansa getirmek icin kullanilan
trimmer Kondensatorler
Sekil-2'deki devre basit bir RF amfisi, guc orani >15dB. Goruldugu
gibi yapiminda pek problem olusturmayan bir devre. Eger sekil-1 ve
sekil-2'ye bakarsak baglantilarin nasil olacagini dahada kolay
gorebiliriz. Sol ust kosedeki devre buyuk cemberin A ve B noktalarina
takiliyor. S3 adli anahtar ile alt band veya ust band (3-5MHz ve
7-29MHz) arasinda secenek yapabiliyoruz.
Amfi devresine baktigimizda girisinde RF-in adli label goruyoruz, bu
yine antende bulunan kucuk cemberin RF-in noktasina baglaniyor.
Amfideki RF-out ise coax kablosuyla alicimiza gidiyor. S1a ve S1b
olarak adlandirilmis olan anahtarin gorevi amfiyi by-pass etmektir.
By-pass ozelligini guclu sinyaller oldugu zaman kullanabilirsiniz.
Devrede L1 adli bobin var, bu esasinda gercek bobin degil. Bu
transistorun BASE bacagina takilan ferit boncugudur. Bu takilmadigi
surece amfi osilasyon yapabilir !!!!!!
Antenin pratikte kullanilisi
Anteni yaptiktan sonra alicimiza takabiliriz. Antenin calisip
calismadigini denemek icin alicimizi kisa dalgada belirli bir frekansa
ayarlamamiz lazim. Antenimizin trimmer kondensatorunu yavas yavas
ceviriyoruz, eger hersey dogruysa antenin etkisini fark etmeniz lazim.
Gurultu orani azalir ve dinlemek istediginiz kanal ise alicinizda net
olarak duyulur. Alicinizda S-metresi varsa farki daha kolay
gorursunuz. Antenin band genisligi dar oldugu icin her frekans
degistirdiginizde anteni yeniden ayar yapmaniz lazim. Bunu bir kac
kere yaptiginizda ne kadar basit oldugunu goreceksiniz. Artik o uzakta
gurultuye bogulmus olan istanyonlari dinliyebileceksiniz.
Bu anteni eski bir TRIO 9R-59DE alicisi ile kullaniyorum. Alici zaten
biraz sagir, bu anteni yaptiktan sonra tamamen canlandi ve kisa
dalgayi artik problemsiz dinliyebiliyorum. Buyuk anten takamiyanlar
icin bu anteni tavsiye ederim..