(07022018 Tarihli Ve 4950816566302E10 Genel Müdürlük Makam Onayı) TÜRKİYE

(07.02.2018 tarihli ve 49508165-663.02-e.10 genel müdürlük makam onayı) türki̇ye hudut ve sahi̇ller sağlik genel müdürlüğü i̇ç deneti̇m yönerges

(07.02.2018 Tarihli ve 49508165-663.02-E.10 Genel Müdürlük Makam
Onayı)
TÜRKİYE HUDUT VE SAHİLLER SAĞLIK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇ DENETİM YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönergenin amacı, Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık
Genel Müdürlüğü İç Denetim Birimi Başkanlığının işleyişi ve yönetimi
ile İç Denetçilerin ve Üst Yöneticinin iç denetime ilişkin görev,
yetki ve sorumluluklarına ve iç denetim faaliyetlerinin yürütülmesine
yönelik esas ve usulleri düzenlemektir.
(2) Bu Yönerge, İç Denetim Birimi Başkanlığı tarafından hazırlanır, İç
Denetim Koordinasyon Kurulu’nun uygun görüşü alındıktan sonra Üst
Yöneticinin onayıyla yürürlüğe konulur.
(3) Bu Yönerge, iç denetim faaliyetlerini, iç denetçileri ve
denetlenen birimleri kapsar.
Hukuki dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönerge İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları
Hakkında Yönetmeliğin 13 üncü maddesi uyarınca hazırlanmıştır.
(2) Bu Yönergenin hazırlanmasında, anılan Yönetmelik ile İç Denetim
Koordinasyon Kurulu tarafından yayımlanan Kamu İç Denetim Genel
Tebliği, Kamu İç Denetim Standartları, İç Denetim Kalite Güvence ve
Geliştirme Programı ve Kamu İç Denetim Rehberi esas alınmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – Bu Yönergede geçen;
a) Kanun: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununu,
b) Yönetmelik: İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmeliği,
c) Yönerge: Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü İç
Denetim Yönergesini,
ç) Kurul: İç Denetim Koordinasyon Kurulunu,
d) Kurum: Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğünü,
e) Bakan: Sağlık Bakanını,
f) Üst Yönetici: Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürünü,
g) İç Denetim: Kurumun çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için
kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre
yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla
yapılan bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyetini,
ğ) İç Denetçi: Bu Yönerge ve ilgili mevzuat çerçevesinde iç denetim
faaliyetlerini gerçekleştirmekle sorumlu her düzeyde sertifika sahibi
İç Denetim Birimi Başkanı ve Genel Müdürlük İç Denetçilerini,
h) İç Denetim Birimi Başkanlığı: İç Denetim Birimi Başkanı ve İç
Denetçileri ile ihtiyaca göre görevlendirilen diğer personeli,
ı) İç Denetim Birimi Başkanı: Üst yönetici tarafından görevlendirilen
ve iç denetim faaliyetinin yönetiminden sorumlu olan İç Denetçiyi,
i) Başkan: İç Denetim Birimi Başkanını,
j) Denetim Gözetim Sorumlusu: Her iç denetim faaliyetinin denetim
standartlarına uygun olarak planlanması, yürütülmesi ve raporlanmasını
gözetlemek amacıyla Başkan tarafından görevlendirilen kıdemli iç
denetçiyi ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
İç Denetimin Amacı, Kapsamı ve Standartları
İç denetimin amacı
MADDE 4 – (1) İç denetim faaliyeti; Risk yönetimi, iç kontrol ve
yönetim süreçlerinin etkinliği ve yeterliliğinin değerlendirilmesi ve
geliştirilmesi suretiyle, Kurum faaliyetlerinin amaç ve politikalara,
kalkınma planına, programlara, stratejik planlara, performans
programlarına ve mevzuata uygun olarak planlanmasını ve yürütülmesini;
kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını; bilgilerin
güvenilirliğini, bütünlüğünü ve zamanında elde edilebilirliğini
sağlamayı amaçlar.
(2) İç denetim faaliyeti sonucunda, Kurumun varlıklarının güvence
altına alınması, iç kontrol sisteminin etkinliği ve risklerin asgariye
indirilmesi için kurumun faaliyetlerini olumsuz etkileyebilecek
risklerin tanımlanması, gerekli önlemlerin alınması, sürekli gözden
geçirilmesi ve mümkünse sayısallaştırılması konularında yönetime
önerilerde bulunulur. İç denetim, nesnel güvence sağlamanın yanında,
özellikle risk yönetimi, kontrol ve yönetim süreçlerini geliştirmede
Kuruma yardımcı olmak üzere bağımsız ve tarafsız bir danışmanlık
hizmeti sağlar. Nesnel güvence sağlama; Kurumun risk yönetimi ile
kontrol ve yönetim süreçlerinin etkin bir şekilde işlediğine, üretilen
bilgilerin doğruluğuna ve tamlığına, faaliyetlerin etkili, ekonomik,
verimli ve mevzuata uygun bir şekilde gerçekleştirildiğine,
varlıklarının korunduğuna dair Kurum içine ve dışına yeterli
güvencenin verilmesidir.
İç denetimin kapsamı
MADDE 5 – (1) Kurumun merkez ve taşra teşkilatı dahil tüm birimlerinin
faaliyet ve işlemleri iç denetim kapsamındadır.
(2) İç denetim, risk esaslı denetim plan ve programları kapsamında;
sistematik, sürekli ve disiplinli bir yaklaşımla denetim
standartlarına uygun olarak yapılır.
Kamu iç denetim standartları ve meslek ahlâk kuralları
MADDE 6 – İç denetim faaliyetleri, iç denetimin tanımına, ilgili
mevzuat ve Kurul tarafından belirlenen Kamu İç Denetim Standartları ve
Kamu İç Denetçileri Meslek Ahlâk Kurallarına uygun olarak yürütülür,
açıklık bulunmayan hallerde ise Uluslararası Denetim Standartları ile
Etik Kurallar dikkate alınır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İç Denetim Birimi Başkanlığı ve Görevler
İç denetim birimi başkanlığının yapısı
MADDE 7 – (1) İç Denetim Birimi Başkanlığı; Başkan ve İç Denetçiler
ile ihtiyaca göre görevlendirilen büro personelinden oluşur.
(2) İç Denetim Birimi Başkanlığı idari yönden doğrudan Üst Yöneticiye
bağlı olarak faaliyetlerini yürütür ve Üst Yönetici dışındaki makam
veya mercilerle ilişkilendirilemez.
(3) Üst Yönetici, iç denetim faaliyetlerine ilişkin rol ve
sorumluluklarını astlarına devredemez.
(4) İç denetim faaliyetinin denetim standartları ve etik kurallara
uygun ve etkili bir şekilde yürütülmesi için Üst Yönetici ve Başkan
tarafından gerekli önlemler alınır.
(5) İç Denetim Birimi Başkanlığında, özellikli alanlarda yapılacak
denetim faaliyetleri kapsamında; Kurum içinden ya da diğer idarelerden
teknik veya uzman personel geçici süreli görevlendirilebilir. Bu
görevlendirmeler, Kurul düzenlemelerinde belirlenen esaslara göre
yapılır.
İç denetim birimi başkanlığının görevleri
MADDE 8 – İç Denetim Birimi Başkanlığı aşağıdaki görevleri yürütür:
a) Kurum kaynaklarının ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına
göre yönetilip yönetilmediğini, nesnel risk analizlerine dayalı olarak
değerlendirmek, rehberlik ve danışmanlık yapmak,
b) Kurumun risk yönetimi, iç kontrol ve yönetişim süreçlerinin
etkinlik ve yeterliliğini değerlendirmek,
c) Risk analizlerine dayalı iç denetim plan ve programlarını
hazırlamak ve geliştirmek,
ç) Denetim ve danışmanlık faaliyetlerini yürütmek, Üst Yönetici
tarafından talep edilen ve görev alanına giren program dışı görevleri
gerçekleştirmek,
d) İç Denetim Birimi Başkanlığının işleyişi ve yönetimi ile iç denetim
faaliyetlerinin yürütülmesine ilişkin diğer usul ve esaslarının
belirlendiği iç denetim yönergesini Kurul düzenlemelerine uygun olarak
hazırlamak ve dönemsel olarak gözden geçirmek,
e) İç denetim faaliyetlerinin sonuçları hakkında Üst Yöneticiye
belirli aralıklarla bilgi sunmak, iç denetim alanındaki gelişmeler ve
en iyi uluslararası uygulamalar konusunda bilgilendirmek,
f) Denetim raporlarının bir örneğini İç Denetim Birimi Başkanlığında
muhafaza etmek,
g) İç denetim faaliyeti ve iç denetçilerle ilgili diğer işlemleri
yürütmek,
Üst Yöneticinin iç denetim faaliyeti ile ilgili görev ve yetkileri
MADDE 9 – Üst Yönetici aşağıdaki görev ve yetkilere sahiptir:
a) İç Denetim Birimi Başkanlığı tarafından hazırlanan iç denetim plan
ve programlarını onaylamak, gerekli durumlarda iç denetimin görev
alanına giren konularda program dışı görev vermek,
b) İç denetim plan ve programlarının hazırlanması sürecinde plan ve
programa dâhil edilmesini gerekli gördüğü birim ve konuları iç denetim
birimi başkanlığına bildirmek,
c) İç denetim birimi başkanlığı tarafından hazırlanan yönerge ile
yönerge değişikliklerini Kurulun uygun görüşü alındıktan sonra
onaylamak ve bir örneğini Kurula göndermek,
ç) Başkanın teklifi üzerine iç denetçilerin sertifika
derecelendirmesine ilişkin puanlamayı yapmak,
d) İç denetim birimi başkanlığına atanacak iç denetçileri Bakana
teklif etmek,
e) İç denetçiler ile denetlenen birim yönetimi arasındaki
uyuşmazlıkları çözümlemek ve nihai kararı vermek,
f) Denetlenen birimlerin yönetici ve personelinden denetim
faaliyetinin yürütülmesini engelleyici fiil ve tavır sergileyenler
hakkında gerekli tedbir ve müeyyideleri uygulamak,
g) İç denetim raporlarını değerlendirerek gereği için ilgili birimler
ile Strateji Geliştirme Daire Başkanlığına göndermek,
ğ) İç denetim raporları ile bunlar üzerine yapılan işlemleri iki ay
içerisinde kurula göndermek, iç denetim birimi başkanlığı tarafından
hazırlanan yıllık iç denetim faaliyet raporunu kurula göndermek,
h) Başkanı görevlendirmek.
Üst Yöneticinin iç denetim faaliyeti ile ilgili sorumluluğu
MADDE 10 – (1) Üst Yönetici, iç denetim faaliyetlerinin yerine
getirilmesinde:
a) İç denetçilerin görevlerini bağımsız bir şekilde yerine getirmeleri
için gereken tüm önlemleri alır,
b) İç denetçilere, Kurumun faaliyetlerini olumsuz etkileyebilecek
risklerin belirlenmesi çalışmalarında gerekli imkânı sağlar,
c) İç denetim faaliyeti kapsamına giren konularda, iç denetçilere
gerekli bilgi ve belgelerin sağlanması amacıyla, Kurum birimleri
arasında etkili iletişim kurulmasını sağlar,
ç) İç denetim raporlarında düzeltilmesi ve iyileştirilmesi önerilen
konuları değerlendirir ve gerekli önlemleri alır,
d) İç kontrol sisteminin değerlendirilmesi sürecine yönelik
gerçekleştirilen iç denetim faaliyetleri sonrası elde edilen bilgiler
ve tavsiyeler doğrultusunda, sistemin aksayan yönlerinin giderilmesine
ve kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasına yönelik
tedbirleri alır,
e) İç denetçilerin meslekî yeterliliğinin geliştirilmesi için gerekli
tedbirleri alır,
f) İç denetim faaliyetinin kalitesini gözetir ve dış değerlendirme
sonuçlarına ilişkin düzeltici önlemlerin alınmasını sağlar.
(2) Üst Yönetici, iç denetim faaliyetlerinden beklenen faydanın en
yüksek düzeyde elde edilmesi için ilgili mevzuatta belirlenen her
türlü katkıyı sağlar.
(3) İç denetim birimi başkanının iç denetim dışında kalan görev veya
sorumlulukları olduğu veya olmasının beklendiği durumlarda
bağımsızlığın ya da tarafsızlığının korunmasına yönelik tedbirlerin
alınmasını sağlar.
Başkanın görevlendirilmesi
MADDE 11 – (1) Başkan, iç denetçiler arasından Üst Yöneticinin Onayı
ile görevlendirilir. Bu görevlendirme en geç on iş günü içinde Kurula
bildirilir.
(2) Başkanın izinli, raporlu veya geçici olarak görevi başında
bulunmadığı hallerde kıdemli iç denetçi Başkanlığa vekâlet eder.
İç denetim birimi başkanının görev, yetki ve sorumlulukları
MADDE 12 – İç Denetim Birimi Başkanının görev yetki ve sorumlulukları
şunlardır;
a) İç Denetim Birimi Başkanlığını ilgili mevzuata, KİDS ve Meslek
Ahlak Kurallarına ve Kurulun diğer düzenlemelerine uygun olarak
yönetmek, iç denetim faaliyetinin KİDS’ e uyum düzeyinin arttırılması
amacıyla, gerekli gördüğü konularda politika ve prosedürler belirlemek
ve iç denetçilere duyurmak,
b) Üst Yöneticinin ve birim yöneticilerinin de görüşlerini alarak, iç
denetçilerin aktif katılımıyla denetim stratejisini belirlemek, iç
denetim planı ve programını hazırlamak ve Üst Yöneticinin onayına
sunmak, iç denetçilerin, iç denetim planı ve programına uygun olarak
faaliyette bulunmalarını sağlamak ve bu yönde gerekli tedbirleri
almak,
c) Denetim ekibinin program kapsamında veya program dışı
görevlendirmelerini yapmak,
ç) İç denetim faaliyetlerinin sonuçlarının izlenmesi amacıyla bir
takip sistemi oluşturmak, denetlenen birimlerin yöneticileri ile iç
denetçilerin mutabık kalmadığı hususlarda Üst Yöneticinin kararı
doğrultusunda yapılması gereken işlemleri takip etmek,
d) İç denetim raporlarında yer alan öneriler ve eylem planları
çerçevesinde denetlenen birimin yaptığı işlemler konusunda iç
denetçileri bilgilendirmek,
e) İç denetçilerin görevlendirilmesinde iç denetçilerin
tarafsızlıklarını ihlal edebilecek durumları göz önünde bulundurmak,
f) İç denetçilerin görevlerini yaparken bağımsızlık veya
tarafsızlıklarının tehlikeye girdiği veya ihlal edildiği durumlarda
gerekli tedbirleri almak ve Üst Yöneticiyi bilgilendirmek,
g) İç denetim faaliyetinin kalitesini gözetmek ve bu amaçla Kurul
tarafından yapılan düzenlemeler çerçevesinde kalite güvence ve
geliştirme programı hazırlamak ve iç denetçilerin görevlerindeki
performanslarını takip etmek,
ğ) Yıllık iç denetim faaliyet raporunu, iç kontrol sistemine ilişkin
genel değerlendirmeyi de kapsayacak şekilde hazırlamak,
h) İç denetim kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli şekilde
kullanılmasını sağlamak,
ı) İç denetim faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında gerek görülmesi
halinde, konunun uzmanlarından görüş veya yardım alınmasını sağlamak,
i) İdari ve/veya cezai yönden suç teşkil eden, soruşturma veya ön
inceleme yapılmasını gerektiren durumlara ilişkin iç denetçilerin
tespitlerini Üst Yöneticiye bildirmek,
j) İç denetime ilişkin mevzuatın ve Kurul kararlarının uygulanmasında
ortaya çıkan tereddütleri ve sorunları Kurulun bilgisine sunmak,
k) İç denetçilerin, meslek içi eğitim programına uygun bir şekilde,
bilgi ve becerilerini düzenli olarak arttırmalarını sağlamak,
l) İç denetim birimi başkanlığı bütçesine ilişkin işlemleri ve harcama
yetkililiği görevini yürütmek, personelin ihtiyacı olan mesleki araç,
gereç ve malzemeyi temin etmek için gerekli tedbirleri almak,
m) İç denetçilerin sertifika derecelendirmelerine esas puanlamayı Üst
Yöneticiye teklif etmek,
n) İç denetçilerin katılımıyla iç denetim yönergesini hazırlamak,
yılda bir defa gözden geçirmek, yönergeyi ve varsa değişiklik
önerilerini Kurulun uygun görüşü alınmak üzere Üst Yöneticiye sunmak,
o) Sayıştay ile iç denetim birimi başkanlığı arasındaki iletişim ve
koordinasyonu sağlamak,
ö) İç denetçiler ile denetim gözetim sorumlusu arasında oluşan görüş
ayrılıklarını çözüme kavuşturmak,
p) Birden fazla iç denetçi tarafından yürütülecek görevlerde grup
koordinatörünü belirlemek,
r) Mevzuatla verilen diğer görevler ile iç denetim faaliyetleriyle
ilgili olarak Üst Yönetici tarafından verilen diğer görevleri yapmak,
s) Kalite güvence ve geliştirme programının sonuçlarını dönemsel
raporlar aracılığıyla Üst Yöneticiye sunmak, iç değerlendirme
kapsamında hazırlanan dönemsel gözden geçirme raporları ile eylem
planının bir örneğini bir ay içinde Kurula göndermek,
ş) Dış değerlendirme sonuçlarına ilişkin düzeltici ve iyileştirici
önlemleri almak,
t) İç denetim raporlarının, Kurul tarafından belirlenen raporlama
standartlarına uygunluğunu kontrol etmek.
İdari personel
MADDE 13 – (1) İç Denetim Birimi Başkanlığında, faaliyetlerinin
gerektirdiği nitelik ve sayıda personel görevlendirilir.
(2) İdari görevlerin mahiyeti ve kapsamı ile personelin görev, yetki
ve sorumlulukları İç Denetim Birimi Başkanlığı tarafından yazılı
olarak belirlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İç Denetçilerin Görev, Yetki ve Sorumlulukları
İç denetçinin görevleri
MADDE 14 – İç denetçiler aşağıdaki görevleri yürütür:
a) Nesnel risk analizlerine dayanarak Kurumun yönetim ve kontrol
yapısını değerlendirmek,
b) Kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılması bakımından
incelemeler yapmak ve önerilerde bulunmak,
c) Kurumun faaliyet ve işlemlerinin ilgili kanun, tüzük, yönetmelik ve
diğer mevzuata uygunluğunu denetlemek suretiyle yasal uygunluk
denetimi yapmak,
ç) Kurumun harcamalarının, mali işlemlere ilişkin karar ve
tasarruflarının, amaç ve politikalara, kalkınma planına, programlara,
stratejik planlara ve performans programlarına uygunluğunu denetlemek
ve değerlendirmek,
d) Kurumun mali yönetim ve kontrol süreçlerinin sistem denetimini
yapmak ve bu konularda önerilerde bulunmak,
e) Denetim sonuçları çerçevesinde iyileştirmelere yönelik önerilerde
bulunmak ve bunları takip etmek,
f) Denetim sırasında veya denetim sonuçlarına göre soruşturma
açılmasını gerektirecek bir duruma rastlanıldığında, bu durumu ve suç
teşkil eden durumlara ilişkin tespitlerini İç Denetim Birimi Başkanı
aracılığıyla Üst Yöneticiye bildirmek,
g) Kurum birimlerince üretilen bilgi ve raporların doğruluğunu
değerlendirmek,
ğ) Üst yönetici tarafından gerekli görülen hallerde performans
göstergelerini belirlemede Kurumun ilgili birimlerine yardımcı olmak,
belirlenen performans göstergelerinin uygulanabilirliğini
değerlendirmek,
İç denetçinin yetkileri
MADDE 15 – İç denetçiler, görevlerinin yerine getirilmesiyle ilgili
olarak aşağıdaki yetkilere sahiptir:
a) Denetim konusuyla ilgili elektronik ortamdakiler dahil her türlü
bilgi, belge ve dokümanlar ile nakit, kıymetli evrak ve diğer
varlıkların ibrazını talep etmek,
b) Denetlenen birim çalışanlarından veya yürütülen görevin ilgili
olduğu birim personelinden iç denetim faaliyetlerinin gereği olarak
yardım almak, yazılı ve sözlü bilgi istemek,
c) İç denetim faaliyetinin gerektirdiği konularda uzman yardımı almak
veya görüşünden yararlanmak,
ç) İç denetim faaliyetlerinin gerektirdiği, kurumun her tür araç,
gereç ve diğer imkânlarından yararlanmak,
d) Denetimi engelleyici tutum, davranış ve hareketleri İç Denetim
Birimi Başkanı aracılığıyla Üst Yöneticinin bilgisine intikal
ettirmek.
İç denetçinin sorumlulukları
MADDE 16 – İç denetçi, görevlerini yerine getirirken aşağıdaki
hususlara riayet eder:
a) Mevzuata, yönergeye, denetim ve raporlama standartlarına ve etik
kurallara uygun hareket etmek,
b) Mesleki bilgi ve becerilerini sürekli olarak geliştirmek,
c) Yetki ve ehliyetini aşan durumlarda İç Denetim Birimi Başkanını
haberdar etmek,
ç) Verilen görevin tarafsız ve bağımsız olarak yapılmasına engel olan
durumların bulunması halinde, durumu İç Denetim Birimi Başkanına
bildirmek,
d) Denetim raporlarında kanıtlara dayanmak ve değerlendirmelerinde
tarafsız olmak,
e) Denetim esnasında elde ettiği bilgilerin gizliliğini korumak.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Bağımsızlık, Tarafsızlık ve Mesleki Güvence
İç denetim faaliyetinin bağımsızlığı
MADDE 17 – (1) İç denetim faaliyeti, Kurumun günlük işleyişinden
bağımsızdır. İç denetçiler görevlerini Kanun, Yönetmelik ve Yönerge
kapsamında tam bir bağımsızlık içinde gerçekleştirir.
(2) İç denetim faaliyetinin kapsamına, denetim uygulamalarına müdahale
edilemez ve iç denetçilerin görüşlerini değiştirmeleri istenemez. İç
denetçilerin görevlerini bağımsız ve hiç bir etki altında kalmadan
yapmaları Başkan ve Üst Yöneticinin sorumluluğundadır.
(3) İç denetimin bağımsızlığı kalite güvence ve geliştirme programı
kapsamında Kurul tarafından düzenli olarak değerlendirilir.
İç denetçinin tarafsızlığı
MADDE 18 – (1) İç Denetçiler görevlerini yerine getirirken tarafsızlık
ilkesiyle hareket eder. İç denetçiler; denetimin belirlenen amaçlarına
ulaşılması için denetim faaliyetlerinde gerekli tüm denetim
tekniklerini uygular, ihtiyaç duyacağı tüm bilgi ve belgeleri toplar,
tarafsız ve yeterli bilgi ve tecrübeye sahip her denetçinin aynı
sonuçlara ulaşmasını sağlayacak şekilde bu bilgi ve belgeleri
değerlendirir ve denetim kalitesinden ödün vermeden ve başkalarının
düşünce ve telkinlerinden etkilenmeden görüşünü oluşturur.
(2) İç denetçiler, görevlerini yürütürken bağımsızlık ve
tarafsızlıklarını zedeleyebilecek bir durumla karşılaşmaları halinde,
bu durumu derhal İç Denetim Birimi Başkanına yazılı olarak bildirir.
(3) İç Denetim Birimi Başkanı, iç denetçilerin görevlendirilmesinde,
tarafsızlıklarını zedeleyebilecek hususları dikkate alır.
(4) İç denetçiliğe ilk defa atananlar ile idari görevlerde iken iç
denetçiliğe dönenler, daha önce sorumlu oldukları işlerle ilgili
olarak bir yıl geçmeden iç denetim faaliyeti yürütemez. Yürütülen
danışmanlık ve benzeri faaliyetlerle ilgili olarak da bir yıl geçmeden
denetim yapılamaz.
İç denetçilerin mesleki güvencesi
MADDE 19 – (1) İç denetçilere Kanun, Yönetmelik ve Yönergede
belirtilen görevler dışında hiçbir görev verilemez ve yaptırılamaz.
(2) İç denetçiler vekâlet, tedvir veya görevlendirme suretiyle başka
görevlere istekleri dışında görevlendirilemezler.
(3) İç denetçiler, Yönetmeliğin 24 üncü maddesinin ikinci fıkrası
hükmü saklı kalmak kaydıyla, hiçbir şekilde istekleri dışında başka
bir göreve atanamazlar.
ALTINCI BÖLÜM
İç Denetim Faaliyetlerinin Planlanması
İç denetim stratejisi
MADDE 20 – İç Denetim Birimi Başkanlığı, faaliyetlerine ilişkin plan
ve programların hazırlanması ve uygulanmasında Kurulun her üç yılda
bir oluşturacağı ve üç yıllık döneme ilişkin olarak iç denetimin genel
stratejisini belirleyen ve İç Denetim Birimi Başkanlığı’nın planlama
ve programlamalarına esas teşkil edecek Kamu İç Denetim Strateji
Belgesini esas alır.
Denetimde risk odaklılık
MADDE 21 – (1) İç denetim, Kurumun karşı karşıya olduğu riskler esas
alınarak hazırlanan risk odaklı iç denetim plan ve programı
çerçevesinde yapılır.
(2) Risk değerlendirmesi ile ilgili olarak Kurulca belirlenen esas ve
usullere uyulur.
(3) Kurum tarafından tanımlanan riskler, iç denetim birimi
başkanlığınca kapsamlı bir risk analizine tabi tutulur. Bu analiz
sonucunda riskler, oran ve önem dereceleri belirlenerek sıralanır. İç
denetim birimi başkanlığınca; Kurumun hedefleri, faaliyetleri ve
varlıklarını etkileyebilecek önemli risklere ilişkin olarak yapılan
analiz sonucunda, en yüksek risk içeren alan ve konulardan başlanarak
iç denetim planı ve uygulamaya ilişkin programlar hazırlanır.
(4) Yeni birim ve faaliyetler, yeniden yapılandırma projeleri, örgüt
yapısı ve insan kaynaklarındaki önemli değişiklikler, yüksek risk
içerebileceğinden, denetim programına öncelikle alınır.
(5) Plan ve programların hazırlanmasında; Üst Yöneticinin riskli
gördüğü ve öncelik verilmesini istediği hususlar da dikkate alınır.
(6) Denetim sonuçlarına göre mevcut riskler yıl sonlarında yeniden
gözden geçirilir.
İç denetim planı
MADDE 22 – (1) İç denetim planı, Yönetmeliğin 39 uncu maddesine uygun
olarak hazırlanır.
(2) İç denetim planı; iç denetim faaliyetinin etkili, ekonomik ve
verimli bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla denetimin
kapsamını, denetlenecek alan ve konuları, ihtiyaç duyulan işgücü ve
diğer kaynakları içerecek şekilde, Kurum yöneticileriyle görüşülerek
ve Kurulca hazırlanan Kamu İç Denetim Strateji Belgesi de dikkate
alınarak, üç yıllık dönemler için İç Denetim Birimi Başkanlığı
tarafından hazırlanır. Bu plan, İç Denetim Birimi Başkanlığınca, her
yıl risk değerlendirmesi sonuçlarına göre gözden geçirilerek,
gerektiğinde değiştirilir.
(3) İç denetim planı öncesinde, kurumun denetlenebilecek alanlarının
tamamını ifade eden bir denetim evreni oluşturulur. Denetim evreni
kapsamına, kurumun merkez ve taşra teşkilatına dahil tüm birimlerinin
işlem, faaliyet ve süreçleri dahil edilir. Denetim evreninin
hazırlanmasında süreç bazlı yaklaşım esas alınır ve yapılan risk
analizi sonucunda yüksek ve orta riskli olarak belirlenen denetim
alanlarının tamamı bir plan dönemine dahil edilir.
(4) İç Denetim Birimi Başkanlığınca hazırlanan bu plan Üst Yöneticinin
onayına sunulur.
İç denetim programı
MADDE 23 – (1) İç denetim programı, Yönetmeliğin 40 ıncı maddesine
uygun olarak hazırlanır.
(2) En riskli alan ve konulara öncelik verilmek ve denetim maliyeti de
dikkate alınmak suretiyle, Kurum yöneticileri ve gerektiğinde
çalışanlarla da görüşülerek iç denetim planıyla uyumlu bir iç denetim
programı hazırlanır. Bir yıllık süreyi geçmemek üzere hazırlanacak iç
denetim programlarında; denetlenecek alanlar ve konular, iç
denetçilerin isimleri belirtilerek, zaman çizelgesine bağlanır.
(3) İç denetim programının hazırlanması ve son şeklinin verilmesinde
bu Yönergenin 21 inci maddesindeki usule uyulur.
(4) Hazırlanan iç denetim programı üst yöneticinin onayına sunulur.
(5) İç denetim plan ve programının hazırlanmasında ve uygulanmasında
Kurul düzenlemeleri esas alınır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Denetim Faaliyetlerinin Yürütülmesi
Görevlendirme
MADDE 24 – (1) İç denetim programı Üst Yönetici tarafından
onaylandıktan sonra, görevler programdaki zamanlama da dikkate
alınarak Başkan tarafından iç denetçilere yazılı olarak bildirilir.
(2) İç denetçiler göreve başlama tarih ve yerleri ile görevin bitişini
Başkana bildirirler.
Denetim gözetim sorumlusu
MADDE 25 – (1) İç Denetim Birimi Başkanı her bir denetim görevinin
Kamu İç Denetim Standartları ile Kamu İç Denetim Rehberine uygun
olarak yürütülmesini sağlamak amacıyla A-3 ve A-4 sertifika
düzeyindeki kıdemli bir iç denetçiyi, iç denetim programı ile denetim
gözetim sorumlusu olarak görevlendirir. Başkanlıkta yeterli sayı ve
sertifika düzeyine sahip iç denetçinin bulunmaması halinde, denetimin
gözetimi faaliyeti, bizzat Başkan tarafından veya Yönetmeliğin 30.
maddesine göre A-2 sertifika düzeyine yükselmiş iç denetçiler
tarafından da yürütülebilir.
(2) Denetim gözetim sorumlusu olarak görevlendirilen iç denetçi, aynı
anda başka bir iç denetim faaliyetinde de görevlendirilebilir.
(3) Denetim gözetim sorumluluğu Başkan tarafından da yerine
getirilebilir.
Denetim gözetim faaliyetinin kapsamı
MADDE 26 – (1) Denetimin gözetimi sorumluluğu;
a) Çalışma planının yeterli risk analizine dayandırılıp
dayandırılmadığı,
b) Görev iş programında belirlenen denetim testlerinin denetim
amaçlarının gerçekleştirilmesi için yeterli olup olmadığı,
c) Görev iş programında yer alan testlerin uygulanıp uygulanmadığı ve
denetim sonuçlarına dayanak teşkil eden bilgilerin kayıtlı hale
getirilip getirilmediği,
ç) Denetim sonucunda varılan kanaatleri destekleyecek kanıtların
yeterli olup olmadığı ve ilave inceleme yapılmasına gerek olup
olmadığı,
d) Raporda uygulanabilir önerilere ve eylem planlarına yer verilip
verilmediği hususlarında değerlendirme yapmak ve ilgili iç denetçiden
gerekli düzeltmeleri istemek görev ve yetkilerini kapsar.
(2) Denetim görevinin yürütülmesi ve raporlanması aşamalarında denetim
gözetim sorumlusunun önerileri göz önünde bulundurularak gerekli
çalışmalar ve düzeltmeler yapılır. İç denetçi ile denetim gözetim
sorumlusu arasında doğan görüş ayrılıkları Başkan tarafından çözüme
kavuşturulur.
Denetim görevinin bildirilmesi
MADDE 27 – (1) Başkan, denetim görevinin yürütüleceği birimlere
denetimin amacını, kapsamını, tarihini, görevlendirilen denetim
ekibini, birimden beklenenleri ve gerek görülen diğer hususları içeren
bir yazılı bildirim yapar.
(2) Nakit ve diğer kıymetli evrakların sayımı gereken hallerde bu
bildirimin önceden yapılması zorunlu değildir.
Denetime hazırlık ve başlama
MADDE 28 – (1) Denetim faaliyetlerinin hazırlık aşaması “Ön Çalışma”
olarak adlandırılır. Ön çalışmada iç denetçiler görevlendirildikleri
konu ile ilgili gerekli inceleme ve araştırmaları yaparak denetimin
amaç ve kapsamını tespit eder.
(2) İç denetçiler, denetim konusuna göre belirleyecekleri toplantı,
mülakat, anket, yerinde gözlem gibi yöntemler ile denetlenecek birim
veya süreç hakkında bilgi toplayarak mevcut risk ve kontrolleri tespit
eder ve bunların bir değerlendirmesini yapar.
Açılış toplantısı
MADDE 29 – (1) Denetim ekibi ön çalışma aşamasında, planlanan iç
denetim faaliyetinin yürütüleceği birim yöneticisi ve ihtiyaç duyulan
personelin de iştirak edeceği bir açılış toplantısı yapar.
(2) Açılış toplantısında, denetim ekibi, ilgili birim yöneticisi ve
diğer personel ile denetimin amacı, kapsamı, denetimde kullanılacak
yöntemler, tahmini denetim süresi, denetime yardımcı olacak personel,
denetim sırasında çalışanlardan beklentiler, idarenin denetimden
beklentileri, denetim sonuçlarının raporlanması konularını görüşür.
Çalışma planı
MADDE 30 – (1) Tüm denetim adımlarını ve izlenecek yöntemleri gösteren
çalışma planının hazırlanmasıyla ön çalışma tamamlanır. İlgili birimin
yöneticisi ve diğer personelle görüşmelerin sonuçlarına göre
hazırlanan çalışma planında;
a) Denetimin amaç ve hedefleri,
b) Denetimin kapsamı,
c) Denetimin icrasında bilgilerin elde edilmesi, analizi ve
değerlendirilmesine ilişkin yöntemler,
ç) Tahmini denetim süresi yer alır.
(2) Çalışma planının ekinde görev iş programı ve risk kontrol matrisi
bulunur. İç denetim birimi başkanı kendisine sunulan çalışma planı ve
eklerini (görev iş programı ve risk kontrol matrisi) en geç iki iş
günü içerisinde değerlendirir ve onaylar. Onaylanmasını uygun
bulmadığı çalışma planını düzeltilmesi için gerekçeli bir şekilde
ilgili denetim ekibine iletir. Çalışma planı onaylanmadan test
çalışmalarına başlanamaz. Çalışma planı onaylandıktan sonra denetimin
saha çalışması aşamasına geçilir ve denetimler bu çalışma planına göre
yürütülür.
Denetimin yürütülmesi
MADDE 31 – (1) İç denetçi, denetim rehberlerinden de yararlanarak
denetim faaliyetini yürütür. İç denetçi, yıllık denetim programında ve
çalışma planında belirlenen denetim hedeflerine ulaşmak için, risk ve
kontrol değerlendirmelerinde tespit edilen hususlarla ilgili olarak
yeterli ve güvenilir bilgi ve belgeleri elde etmek, incelemek ve
değerlendirmekle yükümlüdür.
(2) Denetimin yürütülmesi sırasında uygulanacak testler, iç kontrol
uygulamalarının yeterliliğine dair değerlendirme yapılabilmesine de
olanak verecek şekilde tasarlanmalı, en riskli alanlara öncelik
verilmelidir. Gerçekleştirilen testlerin tamamı; izlenen yöntem,
yapılan gözlem, incelenen belge, görüşme ve diğer adımlar da
belirtilmek suretiyle “Çalışma Kağıtları” ile belgelendirilmelidir.
(3) İç denetçi tarafından yürütülen denetim görevi kapsamında yapılan
çalışmalar raporlama aşamasına geçilmeden önce denetim gözetim
sorumlusu tarafından Yönergenin 26 ncı maddesinin (c) ve (ç) bentleri
çerçevesinde gözden geçirilir. Denetim gözetim sorumlusunun önerileri
doğrultusunda gerekli çalışma ve düzeltmeler yapıldıktan sonra kapanış
toplantısı yapılır.
Çalışma kağıtları
MADDE 32 – (1) Denetime hazırlık, risk ve kontrol değerlendirmeleri,
yapılan testler, bunların sonucunda elde edilen bilgi ve kanıtlar ile
raporlama ve izleme faaliyetleri gibi denetim süresince yapılan tüm
çalışmalar çalışma kağıtları ile belgelendirilir.
(2) Denetim sonuçlarının takibinde ve kalite güvence ve geliştirme
faaliyetleri çerçevesinde yapılan değerlendirmelerde bu çalışma
kağıtlarından yararlanılır.
(3) Gerekli olması halinde çalışma kağıtlarına konuyu destekleyici
belgeler eklenebilir.
(4) Çalışma kağıtlarının düzenlenmesinde Kurulun yaptığı düzenlemeler
esas alınır.
Kapanış toplantısı
MADDE 33 – Denetim tespitleri, öneriler, bulguların önem düzeyi ile
gerçekleştirilecek eylemler ve uygulama takvimi denetlenen birim
yöneticilerinin katılımı ile gerçekleştirilecek kapanış toplantısında
ele alınır. Ayrıca, bu toplantıda birim yöneticilerinin görüşleri
alınır ve önemli bir değerlendirme eksikliği olup olmadığı belirlenir.
Toplantıda yapılan görüşmeler ve yöneticilerin varsa aykırı görüşleri
toplantı tutanağına bağlanır.
Denetim bulgularının paylaşılması ve denetim raporunda yer alacak
bulgulara karar verilmesi
MADDE 34 – (1) Denetim gözetim sorumlusu tarafından nihai hali verilen
bulgular denetlenen birime/birimlere gönderilmeden önce İç Denetim
Birimi Başkanı tarafından; bulguların önem düzeylerinin, daha önce
yürütülen benzer denetimlerdeki bulgu önem düzeyleriyle uyumu,
bulgulardaki maddi hatalar ile mevzuata ilişkin hatalar açısından
gözden geçirilir. İç Denetim Birimi Başkanı, bu konularda bir sorun
görmesi halinde ilgili denetim ekibinden gerekli düzeltmelerin
yapılmasını talep eder. Bu şekilde nihai hali verilen denetim
bulguları, belirli bir sürede cevaplandırılmak üzere, bulgu paylaşım
formları aracılığıyla denetim gözetim sorumlusu tarafından denetlenen
birime/birimlere gönderilir. Bulgu paylaşım formundaki tespit ve öneri
dışında kalan diğer alanların birimlerle paylaşılıp paylaşılmayacağı
kararı denetim gözetim sorumlusu tarafından verilir. Bildirimde,
kapanış toplantısının tarihi, yeri, kimlerin katılmasının faydalı
olacağı hususu ile toplantının gündemi belirtilir. Ayrıca bu
bildirimde bulgu paylaşım formlarının, ne kadar süre içerisinde
cevaplanarak İç Denetim Birimi Başkanlığına iletilmesi gerektiği de
belirtilir.
(2) Paylaşılan bulgulara denetlenen birimin cevabı ve kapanış
toplantısında alınan görüşler doğrultusunda bulgulara son hali
verilir.
a) Denetlenen birimin denetim ekibi ile aynı görüşte olduğu bulgu ve
eylem planlarına denetim raporunda yer verilir.
b) Denetlenen birimin denetim ekibi ile aynı görüşte olmadığı
bulgularda, önemli bir eksiklik ya da hata söz konusuysa ve Denetim
Gözetim Sorumlusu bu konuda denetlenen birimin görüşüne katılıyorsa bu
bulgulara denetim raporunda yer verilmez.
c) Denetlenen birimin denetim ekibi ile aynı görüşte olmadığı
bulgularla ilgili olarak, İç Denetim Birimi Başkanı denetlenen birimin
görüşüne katılıyorsa, bulgularda İç Denetim Birimi Başkanının görüşü
doğrultusunda değişiklikler yapılarak denetim raporunda yer verilir.
ç) Denetlenen birimin İç Denetim Birimi Başkanlığı ile aynı görüşte
olmadığı bulgu ve eylem planlarıyla ilgili olarak, İç Denetim Birimi
Başkanlığı bu konuda denetlenen birimin görüşüne katılmıyorsa konu
uzlaşılamayan husus olarak Üst Yöneticiye sunulur. Üst yöneticinin
talimatı doğrultusunda işlem tesis edilir. Üst yöneticinin
uzlaşılamayan hususlara ilişkin olarak İç Denetim Birimi Başkanlığının
değerlendirmesine katılması halinde, denetlenen birimden uzlaşmazlık
konusu hususlarla ilgili eylem planı alınarak bulguya son hali
verilir. Üst yöneticinin uzlaşılamayan hususlara ilişkin olarak
tespite katılmakla birlikte, farklı bir öneri getirmesi halinde, bu
öneri doğrultusunda bulguda gerekli değişiklikler yapılır ve
denetlenen birimden bu doğrultuda eylem planı alınır.
Sonuçların raporlanması ve izlenmesi
MADDE 35 – (1) Denetim faaliyetinin sonuçları, düzenlenecek raporla
kayıt altına alınır. Denetim sonuçlarının raporlanması zorunludur. İç
denetçi, ulaştığı görüşü, görüşe ulaşamamışsa bunun nedenlerini
raporunda açıkça belirtir.
(2) Denetim raporlarının düzenlenmesinde Kamu İç denetim Rehberi ve
eklerinde yer alan esas ve ilkeler ile formatlara uygun hareket
edilir. Denetim raporunda bulunması gereken temel unsurlar şunlardır;
(1) denetimin amacı, (2) denetimin kapsamı, (3) denetim yöntemi, (4)
tespitler (mevcut durum), (5) uygulanabilir öneriler, (6) eylem planı,
(7) bulgunun önem düzeyi, (8) iyi uygulamalar ve başarılı performans.
(3) Denetlenen birimin görüşleri, uzlaşılamayan hususlar, denetimde
tespit edilen riskler, risklerin olası etkileri, denetim sonuçlarına
ilişkin genel değerlendirme ve risklerin ortadan kaldırılmasına veya
en aza indirilmesine yönelik önerileri içeren denetim raporu
hazırlanır. Denetim raporları İç Denetim Birimi Başkanı tarafından
Rapor Gözden Geçirme Kontrol Listesi aracılığıyla gözden geçirilir. Bu
şekilde nihai hale gelen denetim raporu, İç Denetim Birimi Başkanı ve
denetim ekibi tarafından imzalanır ve İç Denetim Birimi Başkanı
tarafından Üst Yöneticiye sunulur. Raporda yer alan yüksek riskli
bulgular ve kritik diğer konular raporun yönetici özetinde ele alınır
ve raporun hangi birimlere gönderilmesi gerektiği hususu (dağıtım
listesi) belirlenir.
(4) Denetim raporu, dağıtım listesi doğrultusunda, İç Denetim Birimi
Başkanlığı tarafından hazırlanan ve Üst Yönetici tarafından imzalanan
bir yazı ekinde ve/veya bilgi için denetlenen birime/birimlere ve
Strateji Geliştirme Daire Başkanlığına gönderilir. İç Denetim Birimi
Başkanı, raporun ilgili birimlere iletilmesinden sorumludur.
(5) Denetim raporunun önemli bir hata veya eksiklik içerdiği sonradan
anlaşılırsa; İç Denetim Birimi Başkanı, iç denetçi tarafından yazılan
düzeltilme notunu, dağıtım yapılan bütün taraflara iletir.
(6) İç denetim raporları ile bunlar üzerine yapılan işlemler, Üst
Yönetici tarafından izleme sonuçlarının kesinleştiği tarihten itibaren
iki ay içinde Kurula gönderilir.
Denetim görüşü
MADDE 36 – (1) Denetim görevi sırasında toplanan bilgi ve kanıtlar
doğrultusunda denetim konusu hususlarla ilgili olarak görevin amaç ve
kapsamına uygun bir şekilde genel bir kanaate ulaşılmasıdır. Bu görüş
ile denetlenen Birim Yöneticisine ve Üst Yöneticiye, denetim alanına
ilişkin genel durum hakkında bilgi sunulur.
(2) Oluşturulan denetim görüşü her durumda, yeterli, güvenilir ve
ilgili bilgilere dayanmalı ve mümkün olduğunca olumlu bir şekilde
ifade edilmelidir.
(3) Denetim görüşü verilebilmesi için gerek ön çalışmalar gerekse saha
çalışması sırasında, görüşün içeriğinde yer alan hususlarla ilgili
olarak yapılması gereken testlerin mutlaka belirlenmesi gereklidir.
Denetim görüşünün oluşturulmasına ilişkin usul ve esaslar
MADDE 37 – (1) Denetim görüşünün oluşturulmasında dikkate alınan
önemli ölçütlerden biri bulguların sayısı ve önem düzeyidir. Bulgunun
önem düzeyi; Kritik, Yüksek, Orta ve Düşük olarak dört şekilde ele
alınır;
a) Kritik önem düzeyli bulgu: Faaliyetin yürütülmesini veya istenilen
çıktı, ürün ya da hizmetin sunulmasını engelleyecek tüm bulgular bu
grupta değerlendirilir. Risk ve etkileri değerlendirildiğinde, can
kayıplarına veya bedensel bütünlüğe zarar verebilecek ya da Kurumun
faaliyetlerini durdurması veya büyük mali kayıplara neden olacak
bulgulardır.
b) Yüksek önem düzeyli bulgu: Faaliyetin yürütülmesinde uzun süreli
gecikmelere ve ciddi sorunlara neden olabilecek bulgular bu grupta
değerlendirilir. Risk ve etkileri değerlendirildiğinde, Kurum
faaliyetlerini sekteye uğratacak veya Kurumun önemli mali kayıplarla
karşılaşmasına neden olacak bulgulardır.
c) Orta önem düzeyli bulgu: Faaliyetin çıktılarının kalitesini
etkileyen, yürütülmesinde gecikmelere ve sorunlara neden olabilecek
bulgular bu grupta değerlendirilir.
ç) Düşük önem düzeyli bulgu: Faaliyetin genel işleyişini etkilemeyen
ancak daha iyi bir hizmet sunulmasını sağlamaya yönelik bulgular bu
grupta değerlendirilir.
(2) Denetlenen süreç veya faaliyetler için verilecek denetim görüşü;
1-5 kodları ile aşağıda belirtilen şekilde sınıflandırılır.
a) 1- Başlangıç
b) 2- Sınırlı/Sistematik olmayan
c) 3- Gelişime açık
ç) 4- Yeterli
d) 5- Gelişmiş
a) 1- Başlangıç
Açıklama: İç kontrol ihtiyacının farkına varılmıştır. Risk ve
kontrollerin belirlenmesine yönelik gelişi güzel ve kişilere bağlı bir
yaklaşım söz konusudur. Kontrol zayıflıkları belirlenmemektedir.
Kontrollere ilişkin sorumlulukların belirlenmesinde yetersizlikler
bulunmaktadır.
Kurallar: Denetlenen faaliyetle ilgili olarak “1-Başlangıç”
değerlendirmesi yapılabilmesi için, iki veya daha fazla kritik önem
düzeyine sahip bulgunun olması gerekir.
b) 2- Sınırlı/Sistematik olmayan:
Açıklama: Kontroller uygulanmakla birlikte, dokümantasyonunda
eksiklikler bulunmaktadır. Kontrollerin çalışması, ilgili kişilerin
bilgi ve motivasyonlarına bağlı olarak değişmektedir. Kontrollerin
etkililiği değerlendirilmemektedir. Kontrol zayıflıkları tam olarak
ortaya konamamakta ve öncelik sırasına göre çözüme
kavuşturulmamaktadır. Kontrollere ilişkin sorumluluklar kısmen
belirlenmiştir.
Kurallar: Denetlenen faaliyetle ilgili olarak “2-Sınırlı/Sistematik
Olmayan” değerlendirmesi yapılabilmesi için, bir kritik veya iki ve
daha fazla yüksek önem düzeyine sahip bulgunun olması gerekir.
c) 3- Gelişime açık
Açıklama: Kontrol uygulanmakta ve yeterli düzeyde dokümante
edilmektedir. Düzenli olarak kontrollerin çalışıp çalışmadığı kontrol
edilmektedir. Ancak bu değerlendirme süreci yazılı olarak
belirlenmemiştir. Yönetim, büyük ölçüde kontrolleri takip edebilmekte,
ancak gözden kaçan hususlar olabilmektedir. Çalışanlar, kontrollerle
ilgili sorumluklarının farkındadır.
Kurallar: Denetlenen faaliyetle ilgili olarak “3- Gelişime açık”
değerlendirmesinin yapılabilmesi için, kritik önem düzeyine sahip
bulgu bulunmaması ve en fazla bir yüksek önem düzeyine sahip bulgunun
olması gerekir.
ç) 4- Yeterli
Açıklama: Etkili bir risk yönetimi ve iç kontrol ortamı bulunmaktadır.
Yazılı olarak tanımlanmış ve düzenli olarak yürütülen bir kontrol
değerlendirme süreci bulunmaktadır. Yönetim kontrollerle ilgili
sorunları hızla tespit ederek öncelik sırasına uygun ve tutarlı bir
şekilde çözüme kavuşturabilmektedir.
Kurallar: Denetlenen faaliyetle ilgili olarak “4- Yeterli”
değerlendirmesinin yapılabilmesi için kritik, yüksek veya orta düzeyde
bir bulgunun bulunmaması gerekir.
d) 5- Gelişmiş
Açıklama: Risk ve kontrol değerlendirme faaliyetleri, kurum düzeyinde
birbirine entegre olarak yürütülmektedir. Kontroller sürekli olarak
takip edilmekte ve Bilgi Teknolojisi destekli olarak yürütülmektedir.
Sorun tespit edilen alanlarda kök neden analizleri yapılarak, gerçekçi
çözümler üretilebilmektedir. Çalışanlar kontrollerin geliştirilmesi ve
iyileştirilmesi sürecine aktif olarak katılmaktadır.
Kurallar: Denetlenen faaliyetle ilgili olarak “5- Gelişmiş”
değerlendirmesinin yapılabilmesi için, her hangi bir bulgunun
bulunmaması gerekir.
Denetim sonuçlarının izlenmesi
MADDE 38 – (1) Denetim faaliyetleri sonucunda denetim ekibi tarafından
düzenlenen denetim raporlarında gösterilen denetim sonuçlarına ilişkin
tavsiyeler ve düzeltici tedbirler, belirtilen süre içerisinde ve
denetlenen birimle denetim ekibi tarafından varılan mutabakat
çerçevesinde oluşturulan eylem planına uygun olarak yerine getirilir.
(2) Önerilerin gerçekleştirilmesinin belli bir süre gerektirmesi
durumunda bu husus denetim raporuna verilen cevapta belirtilir ve
eylem planına bağlanan hususlar tamamlanıncaya kadar, denetlenen
birimce periyodik gelişmeler altı aylık dönemler halinde İç Denetim
Birimi Başkanlığına bildirilir.
(3) İç Denetim Birimi Başkanı tarafından İç Denetim Birimi
Başkanlığında, denetim raporlarının uygulanmasını izlemek üzere bir
takip sistemi oluşturulur ve bu kapsamda raporlarda yer alan düzeltici
tedbirlerin ve tavsiyelerin uygulanması sağlanır.
(4) Denetlenen birim yöneticileri, denetim raporlarında yer alan
önerilere ilişkin gerekli düzeltici tedbirleri alır. Raporlarda yer
alan tavsiyelerin gerçekleştirilmemesi ve gerekli önlemlerin
alınmaması halinde İç Denetim Birimi Başkanı, yapılması gerekenler ve
sorumlular hakkında Üst Yöneticiyi bilgilendirir.
(5) Denetim sonuçlarının izlenmesi, Kamu İç Denetim Rehberi
çerçevesinde yürütülür.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Danışmanlık Faaliyetleri
Danışmanlık faaliyetlerinin niteliği
MADDE 39 – (1) Danışmanlık faaliyetleri; bir idari sorumluluk
üstlenmeksizin yürütülen, icrai konularla ilgili görüş, eğitim,
analiz, değerlendirme, performans göstergelerinin tespiti, proje
görevleri gibi idari faaliyetlere değer katmak, kolaylaştırmak,
geliştirmek ve yol göstermek amaçlarıyla gerçekleştirilen
hizmetlerdir.
(2) Danışmanlık faaliyetleri aşağıdaki hususlar üzerinden yürütülür:
a) İç kontrol, risk yönetimi ve yönetişim sistemlerinin tasarımı ve
geliştirilmesi,
b) Kurum bünyesinde mevzuat değişikliklerine yönelik oluşturulan
komisyonlara katılım,
c) Kurum birimlerinin yeniden yapılandırılması,
ç) Kurum birimlerinin yürüttüğü yurtiçi ve yurtdışı projelere katılım,
d) Performans kriterleri ve göstergelerinin tespit edilmesi,
e) Kurum birimlerinin temel iş süreçlerinin yeterliliği ve
etkinliğinin geliştirilmesi,
f) Kamu mali yönetim ve kontrol sistemini ilgilendiren hususlara
yönelik görüş verilmesi.
(3) Danışmanlık faaliyetleri; acil ve özel durumları da kapsayan
yazılı ve yazılı olmayan faaliyetler olarak gerçekleştirilir.
a) Yazılı danışmanlık faaliyetleri; resmi nitelikte ve yazılı olarak
bir süreç ve sonuç içeren, tanımlanmış bir iş programına dayanan
faaliyetlerdir.
b) Yazılı olmayan danışmanlık faaliyetleri; sözlü görüş, tavsiye ve
benzeri nitelikte olup, yazılı bir süreç ve sonuç içermeyen
faaliyetlerdir.
(4) Danışmanlık faaliyetinin Kurum birimlerinden gelen talepler
üzerine gerçekleştirilmesi esastır. Bununla birlikte iç denetim
planının hazırlanması sürecinde gerek kurumsal düzeyde gerekse
birim/süreç düzeyinde danışmanlık faaliyetlerinin katma değer
yaratabileceği alanların olup olmadığı araştırılır. Bu kapsamda
kurumsal düzeyde üst düzey yöneticilerin görüş ve önerileri dikkate
alınarak danışmanlık hizmeti verilebilecek alanlar üst düzey
yöneticiye sunulur ve üst yöneticinin önerileri doğrultusunda ilgili
birimlerle işbirliği halinde danışmanlık faaliyetinin amacı, kapsamı,
süresi ve yürütülmesine ilişkin detaylar netleştirilerek iç denetim
programına dâhil edilir. Program dışı danışmanlık hizmeti talep
edilmesi durumunda iç denetim birimi başkanı tarafından Kamu İç
Denetim Rehberinde belirtilen hususlar göz önünde bulundurularak
değerlendirme yapılır ve uygun görülmesi halinde ihtiyati denetim
kaynağından karşılanmak üzere danışmanlık hizmeti verilmesine karar
verilir. Kurum birimlerinden danışmanlık faaliyetlerine ilişkin
talepler, İç Denetim Birimi başkanlığına Üst Yönetici aracılığıyla
iletilir.
Danışmanlık faaliyetlerinin yürütülme esasları
MADDE 40– (1) İç denetçiler tarafından yürütülecek danışmanlık
faaliyetlerinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır.
a) Faaliyetin kapsamı, açık olarak tanımlanmış bir çalışma planına
dayanmalıdır,
b) Faaliyet iç denetçinin bağımsızlık ve tarafsızlığını
etkilememelidir,
c) Faaliyetin süresi, iç denetçinin sertifika puanlamasını
engellemeyecek, mevcut ve gelecekteki denetim görevlerinin sürekli
aksamasına neden olmayacak şekilde Başkan tarafından belirlenmelidir,
ç) Daha önce yürütülen danışmanlık faaliyetleriyle ilgili olarak bir
yıl geçmeden aynı iç denetçi tarafından aynı konuda denetim
yapılamayacağı hususunda hem Başkan hem de iç denetçi gerekli özeni
göstermelidir,
d) İç denetçiler daha önce sorumlusu oldukları idari faaliyetlere
ilişkin danışmanlık hizmeti verebilir,
faaliyetlerin sonuçları Başkan tarafından Üst Yöneticiye
bildirilmelidir.
(2) Danışmanlık faaliyetleriyle ilgili olarak iç denetçinin herhangi
bir icrai sorumluluğu yoktur. Danışmanlık faaliyetleri sonucunda Kurum
birimlerince yapılacak uygulamaların sorumluluğu ilgili birimlerin
yöneticilerine aittir.
(3) Danışmanlık faaliyetleri, ilgili birim ile birlikte hazırlanacak
olan mutabakat metni esas alınarak Kamu İç Denetim Standartlarına
uygun bir şekilde yürütülür. Mutabakat metninde asgari olarak
danışmanlık faaliyetinin; amaçları, kapsamı, süresi, iç denetim birimi
başkanlığı ve ilgili birimin karşılıklı rol ve sorumlulukları,
raporlama biçimi ve görev sonuçlarının nasıl izleneceği belirlenir.
Raporlama yapılmayan danışmanlık faaliyetlerinde (eğitim, proje,
toplantılarına gözlemci olarak katılım vb.) mutabakat metni
düzenlenmez.
(4) Danışmanlık raporlarının düzenlenmesinde Kamu İç denetim
Rehberinde belirtilen esaslara uyulur. Danışmanlık görevlerinden elde
edilen risk bilgileri, iç denetim planı ve programı çalışmalarında
dikkate alınır.
(5) Danışmanlık raporunda somut ve belli bir takvime bağlanan
önerilerin olması durumunda ve danışmanlık hizmeti talep eden birimle
mutabık kalındığı ölçüde görev sonuçları izlemeye alınır. Danışmanlık
faaliyetlerine ilişkin izleme sonuçları da iç denetim birimi başkanı
tarafından Üst Yöneticiye ayrıca raporlanır.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Diğer Faaliyetler
Yolsuzluk ve usulsüzlüklere ilişkin incelemeler
MADDE 41 – (1) İç denetçi, yolsuzluğa ilişkin delilleri tespit
edebilecek bilgi, beceri ve donanım ile denetim faaliyetini sürdürür.
(2) Denetim görevi sırasında bir yolsuzluk ve usulsüzlük bulgusuna
ulaşıldığında, tespitler ve elde edilen deliller düzenlenen raporla
ivedilikle Başkan aracılığıyla Üst Yöneticiye intikal ettirilir.
(3) Üst Yönetici veya İç Denetim Birimi Başkanlığına gelen ihbar ve
şikâyetlerden, iç denetçilerin görev alanına girenler Üst Yöneticiden
alınacak onay üzerine denetim programı kapsamında veya program dışı
olarak incelenir. İç denetçilerin görev alanına girmeyen açık ihbar ve
şikayetler ise incelenmek üzere Kurumun ilgili birimlerine Üst
Yönetici aracılığıyla gönderilir. İç denetim birimi başkanlığına
intikal eden ihbar ve şikayetlerde iddia edilen konular, risk
analizlerinde dikkate alınarak denetim planlamasında ve denetimde göz
önünde bulundurulur. Şikayetçisi belli ve şikayet konusu açık olan ve
acil olarak incelenmesi gereken konular Üst Yöneticiye bildirilir.
(4) İç denetçiler, ihbar ve şikayetler üzerine program kapsamında veya
program dışı yapılan incelemelerde mevcut iç kontrol sisteminin
yolsuzluk ve usulsüzlükleri önleme kabiliyetini de değerlendirir.
(5) Suç teşkil eden fiillere ilişkin raporların yetkili mercilere
sunulmasıyla ilgili olarak mevzuatta öngörülen özel hükümler saklıdır.
ONUNCU BÖLÜM
Raporlama
MADDE 42 – (1) Raporların düzenlenmesi, ilgili mercilere sunulması,
sonuçların takibi ve diğer hususlar Kurulun düzenlemeleri çerçevesinde
yürütülür.
(2) İç denetim raporları kısa, açık, kolay anlaşılır ve tekrara yer
vermeyecek bir tarzda yazılır. Raporlar, Kurulun belirlediği raporlama
standartlarına uygun, yeterli kanıtlara dayalı ve tutarlı olarak
düzenlenir. Herhangi bir kanıta dayanmayan ve denetlenen birimle
paylaşılmayan bir öneriye raporda yer verilmez.
(3) Raporlarda ifadeler; tam, doğru, açık, anlaşılır, öz ve yapıcı
olarak yazılır.
(4) İç denetim raporları Başkanın izni olmaksızın, Kurul hariç, kurum
dışına verilemez.
(5) Düzenlenen raporların birer örneği İç Denetim Birimi Başkanlığında
saklanır. Raporlar, yetkisiz kişilerin erişimini engellemek için
gizlilik içinde muhafaza edilir.
(6) Denetim ve danışmanlık raporlarının (danışmanlık faaliyetleri
kapsamında düzenlenen raporlarda talep edenlerle mutabık kalındığı
ölçüde) sonuçları ve yapılan işlemler İç Denetim Birimi Başkanı
tarafından izlenir.
Rapor çeşitleri
MADDE 43 – İç denetim faaliyetleri sonucunda ilgisine göre aşağıdaki
raporlar düzenlenir:
a) İç denetçiler tarafından yapılan her türlü uygunluk, performans,
mali, bilgi teknolojisi ve sistem denetimi faaliyetleri sonucunda
“Denetim Raporu”,
b) Danışmanlık faaliyetleri sonucunda “Danışmanlık Raporu”, yolsuzluk
ve usulsüzlük iddia ve tespitlerine dair yapılan incelemeler sonucunda
“İnceleme Raporu”,
c) İç Denetim Birimi Başkanlığı yıllık faaliyet sonuçlarını içeren “İç
Denetim Faaliyet Raporu”,
ç) İç Denetim Birimi Başkanlığının performansının değerlendirilmesine
ilişkin “Dönemsel Rapor”.
Danışmanlık ve inceleme raporları
MADDE 44 – (1) Aşağıdaki hallerde danışmanlık ve inceleme raporu
düzenlenir:
a) Danışmanlık Raporu: Danışmanlık faaliyetleri kapsamında yapılan
incelemeler ve araştırmalar.
b) İnceleme Raporu: Yolsuzluk ve usulsüzlük iddia ve tespitlerine
ilişkin olarak yapılan incelemeler.
(2) Danışmanlık faaliyetine ilişkin raporlarda aşağıdaki bilgilere yer
verilir;
a) Görevin amacı, niteliği, kapsamı, danışmanlık hizmetini talep
edenlerin beklentileri ve görev süresi,
b) Görevin yıllık program kapsamında mı, yoksa program dışı bir talep
üzerine mi yapıldığı,
c) Yapılan çalışma ve analizler, kullanılan yöntemler, alınan uzman
tavsiye ve yardımları,
ç) Görev sonucunda yapılan tespit ve değerlendirmeler ile kanaat ve
tavsiyeler,
d) Görev kapsamı dışında kalmakla birlikte iç kontrol, risk yönetimi
ve yönetim süreçlerine ilişkin tespit edilen ve üst yönetime
bildirilmesi gerekli görülen sorunlar,
e) Görev sırasında elde edilen ve daha sonraki denetimlerde
değerlendirilebilecek risk ve kontrol bilgileri,
f) Genel değerlendirme ve sonuç.
(3) Usulsüzlük ve yolsuzluklara ilişkin olarak düzenlenen inceleme
raporlarında aşağıdaki hususlara yer verilir;
a) Usulsüzlük ve yolsuzluklara ilişkin bulgular, deliller ve diğer
bilgiler,
b) Bilgisine başvurulanların açıklamaları,
c) Usulsüzlük ve yolsuzluğun niteliği ve boyutu,
ç) Tespit ve değerlendirmeler çerçevesinde varılan sonuçlar,
tavsiyeler, alınması gereken önlemler ve yapılması gereken diğer
işlemler,
d) İnceleme konusuyla bağlantılı olarak tespit edilen ve denetim
programının hazırlanmasında değerlendirilebilecek risk ve kontrol
bilgileri ile bunlara ilişkin denetçi görüşü.
Yıllık iç denetim faaliyet raporu
MADDE 45 – (1) İç denetim faaliyetleri sonucunda Başkan tarafından
yıllık iç denetim faaliyet raporu düzenlenir.
(2) Başkan tarafından düzenlenen yıllık iç denetim faaliyet raporu Üst
Yöneticiye sunulur. Bu rapor Üst Yönetici tarafından her yıl Şubat ayı
sonuna kadar Kurula gönderilir.
(3) İç denetim faaliyet raporunun düzenlenmesi ve sunulmasında Kamu İç
Denetim Standartlarına ve Kamu İç Denetim Rehberine uyulur.
Raporların gözden geçirilmesi
MADDE 46 – (1) Düzenlenen raporlar ilgili birimlere gönderilmeden önce
Başkan tarafından gözden geçirilir. Bu gözden geçirmede; mevzuata açık
aykırılık ve maddi hata ile diğer biçimsel eksikliklere bakılır.
(2) Başkan tarafından yukarıdaki hususlar çerçevesinde yapılan
tespitler gerekli değişiklik ve düzeltmeler yapılmak üzere ilgili iç
denetçiye bildirilir. İç denetçi verilen süre içerisinde gerekli
düzeltmeleri yaparak raporu Başkanlığa sunar.
ONBİRİNCİ BÖLÜM
İç Denetim Kaynaklarının Yönetimi ve Geliştirilmesi
İç denetim kaynaklarının yönetimi
MADDE 47 – İç denetim için gerekli kaynakların yönetiminden İç Denetim
Birimi Başkanı sorumludur. Başkan İç Denetim Birimi Başkanlığı
bütçesini yönetir ve denetimin ihtiyacı olan uygun niteliklere sahip
personelde dahil tüm kaynakları temin eder.
Mesleki yeterliliğin geliştirilmesi ve meslek içi eğitim
MADDE 48 – (1) Üst Yönetici ve Başkan, iç denetçilerin Yönetmeliğin 31
ve 32 nci maddelerinde belirtilen meslekî niteliklerini geliştirmeleri
için uygun ortamı hazırlar. İç denetçilere, yönetmelikte belirlenen
bilgi, yetenek ve niteliklerin oluşturulması amacı ile, yabancı dil
eğitimi de dahil mesleki yönden gelişmesi, yenilikleri izlemesi için
eğitim, konferans, seminer gibi faaliyetlere katılma konusunda gerekli
imkanlar sağlanır.
(2) İç denetçilere her üç yılda asgari yüz saat meslek içi eğitim
sağlanır. Meslek içi eğitimin Kurul koordinatörlüğünde Maliye
Bakanlığınca verilen otuz saati dışında kalan süresi, Kurulun eğitim
konusundaki düzenlemelerine riayet edilerek, Kurumun ihtiyaçlarına
göre İç Denetim Birimi Başkanlığınca programlanır. Meslek içi eğitim
konularında, Kurumdaki gelişme ve değişmelere yönelik hususlara da yer
verilmelidir.
(3) İç Denetim Birimi Başkanlığı, gerektiğinde meslekî kuruluşlar,
üniversiteler ve bilimsel alanda etkinlikte bulunan diğer kurum ve
kuruluşlarla işbirliği yapmak suretiyle, seminer ve benzeri
etkinliklerde bulunabilir. Meslek içi eğitim etkinliklerine iç denetim
plan ve programında yer verilir.
(4) Meslek içi eğitim programları en az bir ay önce iç denetçilere
duyurulur.
(5) Üst Yönetici ve Başkan, iç denetçilerin uluslararası iç denetçi
sertifikalarına sahip olmaları için gerekli imkan ve kurumsal
altyapıyı oluşturur; iç denetçilerin görevlerini ifa ederken ihtiyaç
duyacakları özel ihtisas alanlarına ilişkin gerekli bilgi, beceri ve
deneyim sahibi uzmanlardan yardım alınmasını sağlar.
(6) İç denetçilere, mesleki ve bilimsel gelişmeleri takip etmek, Üst
Yönetici tarafından uygun görülecek konularda araştırmalar yapmak ve
kendilerini geliştirmek amacıyla, yurtiçi ve yurtdışında lisansüstü
eğitim, inceleme ve staj yaptırılabilir.
İç denetçilikte sertifika ve derecelendirme
MADDE 49 – (1) İç denetçilikte derecelendirme, Yönetmeliğin 22 nci
maddesine ve Kurulun konuya ilişkin düzenlemelerine uygun olarak
yapılır. Bu derecelendirme yapılırken, kalite güvence ve geliştirme
programı kapsamında yapılan değerlendirme sonuçları da dikkate alınır.
(2) Kamu iç denetçi sertifikası; kıdem ve kadro şartları yanında iç
denetçinin yeterliliği, meslekî bilgi birikimi ve temsil yeteneği
dikkate alınarak Üst Yöneticinin teklifi üzerine Kurul tarafından
derecelendirilir. Sertifika derecelendirilmesine ilişkin puanlama, İç
Denetim Birimi Başkanının teklifi üzerine Üst Yönetici tarafından
yapılır. Üst Yönetici puanlamaya ilişkin değerlendirmelerini; iç
denetçilerin çalışmaları, hizmet içi eğitim etkinliklerine katılımı ve
başarısını dikkate alarak Kurulun düzenlemelerine uygun olarak yapar.
(3) Kıdem sırası ve kadro şartlarının oluşmasına rağmen derecelendirme
yapılmaması durumunda, buna ilişkin gerekçeler ilgili iç denetçiye ve
Kurula yazılı olarak bildirilir.
(4) Aynı sertifika düzeyinde bulunan iç denetçilerin kıdemlerinin
belirlenmesinde Kurul tarafından yapılacak düzenlemelere uyulur.
Sertifika derecesine uygun görevlendirme
MADDE 50 – (1) Kurumun iç denetime tabi tutulacak faaliyetleri birim,
konu ve süreçleri itibariyle İç Denetim Birimi Başkanı tarafından
sınıflandırılır. İç denetçilerin denetim ve uygulama alanlarının
değiştirilmesi esastır. İç denetçilere 3 yıl üst üste aynı denetlenen
birimde görev verilemez.
(2) İç denetçiler, çalışma süresince edindikleri tecrübe ile sertifika
derecelerine uygun olarak görevlendirilir.
a) A-1 ve A-2 sertifika düzeyindeki iç denetçiler; uygunluk denetimi,
mali denetim ve sistem denetimi yaparlar.
b) A-3 ve A-4 sertifika düzeyindeki iç denetçiler ilave olarak,
performans denetimi ve denetimin gözetimi faaliyeti yürütürler.
(3) Bilgi teknolojileri denetimi, bu konuda özel uzmanlığı olan veya
bu alanda yeterli sürede eğitim alan İç Denetçiler tarafından
yürütülür.
(4) Denetimin sonuçlarına ilişkin olarak yürütülecek izleme
denetimlerinin, söz konusu denetim türünün tabi olduğu sertifika
düzeylerine sahip iç denetçiler tarafından yürütülmesi esastır.
(5) Ekip halindeki görevlendirmelerde, sertifika derecesi yüksek olan
iç denetçi esas alınır.
(6) Danışmanlık faaliyeti, yönetmeliğin 30 uncu maddesine göre A-2
sertifika düzeyine yükselmiş iç denetçiler ile A-3 ve A-4 sertifika
düzeyindeki iç denetçiler tarafından yürütülür.
(7) Yeterli sertifika düzeyine sahip iç denetçi bulunmaması halinde,
denetimin gözetimi faaliyeti, İç Denetim Birimi Başkanı veya
Yönetmeliğin 30 uncu maddesine göre A-2 sertifika düzeyine yükselmiş
iç denetçiler tarafından da yürütülebilir.
(8) Yapılacak denetim faaliyetinin birden fazla alanı kapsaması veya
görev alanının birden fazla iç denetçinin çalışmasını gerektirecek
ölçüde geniş olması halinde denetim, farklı sertifika derecesine sahip
iç denetçilerden oluşan bir grup tarafından gerçekleştirilebilir.
(9) Birden fazla kamu idaresini ilgilendiren konularda iç denetçilerin
yapacakları ortak çalışmalarda kurulun düzenlemelerine uyulur.
Kalite güvence ve geliştirme programı
MADDE 51 – (1) İç Denetim Birimi Başkanı tarafından, iç denetim
faaliyetlerinin tüm yönleriyle değerlendirilmesi ile iç denetimin
tanımına, kamu iç denetim standartları ve meslek ahlâk kurallarına
uygun olarak yürütülmesinin sağlanması için kalite güvence ve
geliştirme programı oluşturulur. Bu programın oluşturulmasında ve
uygulanmasında İç Denetim Kalite Güvence ve Geliştirme Programı ile
Kamu İç Denetim Kalite Güvence ve Geliştirme Rehberi esas alınır.
Kalite güvence ve geliştirme programı ve güncellemeleri Üst Yönetici
onayıyla yürürlüğe konulur ve iç denetçiler ile ilgili taraflar kalite
güvence ve geliştirme programı hakkında bilgilendirilir. Üst yönetici,
İç Denetim Birimi Başkanı ve iç denetçilerin kalite güvence ve
geliştirme programına uymaları zorunludur.
(2) Kalite güvence ve değerlendirme süreci iç ve dış
değerlendirmelerden oluşur. İç değerlendirmeler, iç denetimin
tanımına, kamu iç denetim standartlarına, meslek ahlak kurallarına ve
iç denetim yönergesine uyumu sağlama ve kurum faaliyetlerine değer
katmadaki etkinliği ve verimliliği ortaya koyma amaçlı yürütülen
değerlendirmelerdir. İç değerlendirmeler, iç denetim faaliyetinin
performansının sürekli izlenmesi ve dönemsel gözden geçirme olmak
üzere iki kısımdan oluşur. Dış değerlendirmeler, iç denetim
faaliyetlerinin; iç denetimin tanımına, kamu iç denetim
standartlarına, meslek ahlak kurallarına uygunluğunun iyi uygulama
örneklerini kullanma düzeyi ile etkinliğinin ve verimliliğinin
belirlenmesi amacıyla Kurul tarafından 5 yılda bir yürütülen
değerlendirmelerdir.
(3) Kalite güvence ve geliştirme programının iç değerlendirmelere
ilişkin bölümünde sürekli izlenme ve dönemsel gözden geçirme
çalışmalarının kapsamına, değerlendirmeyi yapacak kişilere ilişkin
niteliklere, yürütülecek işlemlere, sonuçların raporlanması ve
izlenmesine ilişkin süreçlere yer verilir. Ayrıca, programda iç
değerlendirmeye esas olacak performans göstergeleri ve hedefleri de
yer alır. İç Denetim Birimi Başkanı, gerekli eylem planları ile
başarılı uygulamaları, değerlendirmeleri ve önerileri içeren iç
değerlendirme çalışmalarının sonuçlarını Üst Yöneticiye ve Kurula
yılda en az bir defa yazılı olarak raporlar. Söz konusu bildirimde: İç
hem de dış değerlendirmelerin kapsamı ve sıklığı, potansiyel çıkar
çatışmaları da dâhil olmak üzere, değerlendiren(ler)in ya da
değerlendirme ekibinin nitelikleri ve bağımsızlığı, değerlendirenlerin
vardığı sonuçlar, eylem planları belirtilmelidir.
İç ve dış değerlendirmelerin İçDen kullanılarak yapılması esastır.
(4) İç denetimin etkinliğinin artırılması amacıyla, denetim
faaliyetleri, denetlenen birimlerde yaptırılacak anketlerle
değerlendirilebilir.
ONİKİNCİ BÖLÜM
Diğer Hususlar
Denetlenen birimlerin sorumluluğu
MADDE 52 – (1) Faaliyet ve işlemlere ilişkin her türlü kayıt, bilgi ve
belgeler, Kurumun merkez ve taşra birimleri tarafından düzenli olarak
muhafaza edilir.
(2) Denetlenen birim yetkilileri; mali yönetim ve kontrol sistemleri
ile bütçenin hazırlanması, uygulanması, sonuçlandırılması,
muhasebeleştirilmesi, raporlanması işlemleri ile mali olmayan işlem ve
faaliyetlere ait bilgi ve belgeleri iç denetçilere ibraz etmek,
görevin sağlıklı yapılmasını sağlayacak önlemleri almak ve her türlü
yardım ve kolaylığı göstermek zorundadırlar. Bu kapsamda; iç
denetçiler için uygun fiziki şart ve donanımı temin ederler.
(3) İç denetim faaliyetleri, denetlenen birim yönetimlerinin kendi
görev alanındaki risk yönetimi, kontrol ve yönetim süreçlerinin
kurulması, uygulanması ve geliştirilmesi konularındaki
sorumluluklarını kaldırmaz.
Kurul ile ilişkiler
MADDE 53 – (1) İç denetim faaliyetlerinde Kurul tarafından belirlenen
standart, rehber, esas ve usuller ile diğer düzenlemelere uyulur.
(2) İç denetim sisteminin fonksiyonel bağımsızlığının sağlanması ve
sürdürülmesi, bilgi paylaşımı, görüş ayrılıklarının giderilmesi, iyi
uygulama örneklerinin yaygınlaştırılması, Kurul kararlarının
uygulanmasının izlenmesi gibi konularda Kurulla işbirliği sağlanır.
Dış denetim ve diğer denetim birimleri ile ilişkiler
MADDE 54 – (1) Denetimin planlanması ve koordinasyonu, mükerrer
denetimin önlenmesi, denetimde verimliliğin artırılması, ortak eğitim
olanakları gibi hususlar ile karşılıklı olarak denetim faaliyetine
ilişkin bilgi ve belgelere ulaşılması konularında, Başkan tarafından
Kurulun belirlediği politikalar çerçevesinde dış denetimle gerekli
işbirliği sağlanır.
(2) İç Denetim Birimi Başkanlığı ve Sayıştay arasındaki ilişkiler
aşağıdaki çerçevede yürütülür:
a) Sayıştay ile iç denetim birimi arasındaki iletişim ve koordinasyon
Başkan tarafından sağlanır,
b) İçeriklerinin hassas olma ihtimali nedeniyle, İç Denetim Birimi
Başkanlığının çalışma kağıtları ancak Sayıştay Başkanı tarafından
talep edildiği takdirde Sayıştay’a verilir,
c) İç Denetim Birimi Başkanlığı tarafından hazırlanarak Üst Yöneticiye
sunulan raporların sorumluluğu Üst Yöneticiye aittir. Sayıştay
tarafından bu tür raporlara erişim talep edildiğinde, bu talep
doğrudan Üst Yöneticiye yönlendirilir.
(3) Başkan, Kurul tarafından belirlenen ilkeler çerçevesinde, teftiş,
soruşturma ve benzer faaliyetleri yürüten diğer teftiş ve denetim
birimleri ile gereken işbirliğini sağlar.
Yurtdışında inceleme, eğitim ve akademik çalışma
MADDE 55 – (1) İç denetçilere, meslekî ve bilimsel gelişmeleri takip
etmek, Kurum tarafından uygun görülecek konularda araştırmalar yapmak
ve kendilerini geliştirmek amacıyla yurtiçi ve yurtdışında lisansüstü
eğitim, inceleme ve staj yaptırılabilir.
(2) İç denetçiler, yurtdışı lisansüstü eğitim hariç diğer
görevlendirmelerde yurtiçine dönüşlerinde inceleme ve staja ilişkin 3
ay içerisinde bir rapor hazırlar ve Başkanlığa sunar.
Haberleşme, yazışmalar ve dosya düzeni
MADDE 56 – (1) Denetim görevinin yürütülmesi sürecindeki ön çalışma,
testlerin uygulanması (saha çalışması) ve bulguların paylaşılması
hariç olmak üzere, tüm yazışmaların İç Denetim Birimi Başkanı
aracılığıyla yapılması esastır.
(2) İç denetçiler, geçici görev yolluğu bildirimi ile birim
yönetiminden veya diğer birimlerden gönderilen yazıları özel
dosyalarında saklarlar.
(3) Gelen ve giden yazılar, evrak kayıt defterine işlenir. Evrak
takibinin, bilgisayar ortamında yapılması da mümkündür.
(4) İç denetçiler, İç Denetim Birimi Başkanlığı ve diğer birimlerle
yaptıkları yazışmalarda, yazılarına verecekleri sayıların önüne
sertifika numaralarını yazarlar.
(5) Kurum dışına gönderilecek raporların her sayfası Başkan tarafından
mühürlenir. Bunun dışında iç denetim raporlarında mühür kullanılmaz.
Yönergenin gözden geçirilmesi
MADDE 57 – Bu yönerge, İç Denetim Birimi Başkanlığı tarafından her yıl
gözden geçirilir. İhtiyaçlar doğrultusunda yapılan değişiklikler
Kurulun uygun görüşü alınarak yürürlüğe konulması için Üst Yöneticiye
sunulur.
Hüküm bulunmayan haller
MADDE 58- Bu yönergede hüküm bulunmayan hallerde, Kanun, Yönetmelik ve
Kurul tarafından çıkarılmış veya çıkarılacak düzenlemelere uyulur.
Yürürlük
MADDE 59 – Bu Yönerge Kurulun uygun görüşü alınarak Üst Yönetici
tarafından onaylandığında yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 60 – Bu Yönerge hükümleri, Üst Yönetici tarafından yürütülür.
Koray İNCE Murat ALKAN Nursel ERGÜR
İç Denetçi İç Denetçi İç Denetim Birimi Başkanı
07.02.2018
Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdür V.
Dr. Osman KAN
14