5 Listopad 2020 R Czy Modele Diagnostyczne Powstałe W

5 listopad 2020 r. czy modele diagnostyczne powstałe w trakcie leczenia ortodontycznego są traktowane jako dokumentacja medyczna? po

5 listopad 2020 r.
Czy modele diagnostyczne powstałe w trakcie leczenia ortodontycznego
są traktowane jako dokumentacja medyczna?
Podstawowymi aktami normatywnymi regulującymi kwestie związane z
prowadzeniem dokumentacji medycznej są ustawa z dnia 6 listopada 2008
r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz wydane na
podstawie przepisów tej ustawy rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia
6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów dokumentacji
medycznej oraz sposobu jej przetwarzania.
Zgodnie z art. 23 ustawy o prawach pacjenta (…) pacjent ma prawo do
dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia oraz
udzielonych mu świadczeń zdrowotnych.
System prawa polskiego w żadnym miejscu nie definiuje pojęcia
dokumentacji medycznej w sposób uniwersalny. W ustawie o prawach
pacjenta (…) nie zawarto definicji dokumentacji medycznej, z kolei
ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej definiuje
dokumentację medyczną poprzez odwołanie do ustawy o prawach pacjenta
(…). Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1) ustawy o działalności(…), przez
dokumentację medyczną rozumie się dokumentację, o której mowa w
przepisach ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i
Rzeczniku Praw Pacjenta.
Brak legalnej definicji dokumentacji medycznej spowodował, że obecnie
w doktrynie funkcjonują dwie koncepcje dokumentacji medycznej – jedna
wychodząca od pojęcia dokumentu (ujęcie wąskie) i druga bazująca na
założeniu, iż dokumentacja medyczna stanowi zbiór danych odnoszących
się do stanu zdrowia (ujęcie szerokie) (Komentarz red. Bosek 2020,
wyd. 1/Gąska).
Dla przykładu D. Karkowska proponuje definiowanie dokumentacji
medycznej jako "określonych w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku
Praw Pacjenta oraz przepisach odrębnych danych odnoszących się do
stanu zdrowia pacjenta oraz udzielonych mu świadczeń zdrowotnych,
gromadzonych i udostępnianych na zasadach określonych w tej ustawie"
(D. Karkowska, Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta,
2016, kom. do art. 23). Z kolei K. Cal-Całko określa dokumentację
medyczną jako chronologicznie uporządkowany zbiór dokumentów
dotyczących stanu zdrowia i choroby pacjenta oraz udzielonych mu
świadczeń zdrowotnych [K. Cal-Całko, Dokumentacja medyczna po śmierci
pacjenta, w: M. Śliwka (red.), Prawne i zarządcze aspekty prowadzenia
dokumentacji medycznej, Warszawa 2018, s. 98].
W analizie przedmiotowej sprawy należy zwrócić uwagę na wyrok SN z
dnia 9 lutego 2011 r., sygn. akt V CSK 256/10, w którym Sąd podzielił
pogląd, że szerokie ujęcie pozwala zaliczyć do kategorii dokumentacji
medycznej także informacje medyczne uprzedmiotowione w postaci
spreparowanych fragmentów tkanek i narządów pobranych, w celu
określenia przyczyny zgonu pacjenta, przy wykonywaniu sekcji zwłok.
W wąskim rozumieniu przyjmuje się, że dokumentacja medyczna stanowi
dane pacjenta, dane podmiotu udzielającego świadczeń, opis stanu
zdrowia oraz rodzaj i zakres wykonanych pacjentowi świadczeń
zdrowotnych wraz datą ich wykonania. Powyższe elementy dokumentacji
medycznej wynikają z art. 25 ustawy o prawach pacjenta (…). Takie
ujęcie definicji nie pozwala zakwalifikować modeli diagnostycznych,
jako dokumentacji medycznej.
Jednocześnie należy mieć na uwadze przepisy rozporządzenia Ministra
Zdrowia z dnia 6 kwietnia 2020 r. w sprawie rodzajów, zakresu i wzorów
dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania, które określa
szczegółowe zasady dotyczące prowadzenia dokumentacji medycznej, jej
rodzaje, zakres oraz wzór.
W rozporządzeniu tym nie ma mowy o modelach diagnostycznych. W § 48
ww. rozporządzenia uregulowano dokumentację medyczną pracowni
protetyki stomatologicznej i ortodoncji. Zgodnie z tym przepisem
pracownia protetyki stomatologicznej i ortodoncji prowadzi
dokumentację zbiorczą w formie wykazu pracowni. Wykaz pracowni
zawiera:
1.
oznaczenie pacjenta, zgodnie z § 10 pkt 2;
2.
oznaczenie lekarza kierującego, zgodnie z § 10 pkt 3 lit. a;
3.
datę przyjęcia i datę zakończenia zleconej pracy;
4.
rodzaj i opis zleconej pracy, w tym diagram zębowy;
5.
dane o użytych materiałach;
6.
oznaczenie osoby wykonującej zleconą pracę, zgodnie z § 10 pkt 3.
W wskazanym wyżej wyliczeniu nie wymieniono przedmiotów, jakimi są
modele diagnostyczne.
Ponadto dodać również należy, że zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia
dokumentacja może być prowadzona w postaci papierowej, jeżeli przepis
rozporządzenia tak stanowi lub warunki organizacyjno-techniczne
uniemożliwiają prowadzenie dokumentacji w postaci elektronicznej.
Oznacza to, że przedmiotowe rozporządzenie uznaje elektroniczną postać
dokumentacji medycznej za podstawowy sposób jej prowadzenia.
Rozporządzenie nie określa jak model diagnostyczny – gdyby uznać go za
dokumentację medyczną – miałby być prowadzony w postaci
elektronicznej.
Analiza przepisów doprowadza do wniosku, że kwestia zaliczenia modeli
diagnostycznych do dokumentacji medycznej zależy od sposobu
definiowania dokumentacji medycznej. Szerokie ujęcie dokumentacji
medycznej pozwala na wniosek, że modele diagnostyczne stanowią
dokumentację medyczną, bowiem odnoszą się do stanu zdrowia pacjenta,
czego wyrazem jest wyrok SN z dnia 9 lutego 2011 r., sygn. akt V CSK
256/10.
Z kolei przyjęcie drugiej koncepcji ujęcia definicji dokumentacji
medycznej (wąskiej) wyklucza uznanie, że modele diagnostyczne stanowią
dokumentację medyczną. Modele diagnostyczne nie są dokumentem,
stanowią rzecz (przedmiot). Nie ma możliwości przechowywania ich w
sposób elektroniczny, ani też papierowy. Ponadto przyjąć należy, że
gdyby intencją ustawodawcy było zaliczenie modeli diagnostycznych do
dokumentacji medycznej, to zostałyby wprost wymienione w
rozporządzeniu, gdzie uregulowano dokumentację medyczną pracowni
protetyki stomatologicznej i ortodoncji.
Jednocześnie w analizie przedmiotowej sprawy należy zauważyć regulację
wynikającą z art. 27 ust. 2 ustawy o prawach pacjenta (…) dotyczącą
sposobu udostępniania dokumentacji medycznej. W przepisie tym zawarto
zasady udostępniania dokumentacji medycznej mającej postać zdjęć
rentgenowskich utrwalonych na kliszy. Z uwagi na szczególny charakter
tej kategorii dokumentacji medycznej, jest ona każdorazowo wydawana w
oryginale za potwierdzeniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po jej
wykorzystaniu. Powyższy zapis wskazuje, że ustawodawca uregulował
sposób udostępniania specyficznego rodzaju dokumentacji medycznej,
która nie jest dokumentem. Przyjąć należy, że gdyby modele
diagnostyczne zostały uznane za dokumentację medyczną, to sposób ich
udostępnienia również znalazłby swoje unormowanie w ustawie, tak jak w
przypadku zdjęć rentgenowskich utrwalonych na kliszy.
Wobec tego, że w doktrynie funkcjonują dwie koncepcje ujęcia
dokumentacji medycznej nie można wskazać jednoznacznego wniosku w
zakresie zakwalifikowania modeli diagnostycznych, jako dokumentacji
medycznej. Konkluzja w tym zakresie zależy od doktrynalnego sposobu
ujęcia definicji dokumentacji medycznej. Wąskie ujęcie dokumentacji
medycznej wyklucza zakwalifikowanie modeli diagnostycznych do
dokumentacji medycznej, z kolei szerokie ujęcie pozwala zaliczyć te
przedmioty do dokumentacji medycznej.
Po rozważeniu występujących w doktrynie koncepcji rozumienia
dokumentacji medycznej opowiadam się za jej wąskim ujęciem, które
wyklucza uznanie, że modele diagnostyczne stanowią dokumentacje
medyczną. Powyższe potwierdza również stanowisko Ministerstwa Zdrowia
wyrażone w piśmie do Rzecznika Praw Pacjenta z dnia 6 maja 2015 r.
znak: OZZ.024.102.2015/AW (w załączeniu). W piśmie tym wskazano, że:
„Obecnie obowiązujące przepisy prawa nie określają okresu oraz
warunków przechowywania i udostępniania preparatów
histopatologicznych, odlewów czy modeli stomatologicznych.
Jednocześnie brak jest podstaw do uznania ich za dokumentację
medyczną, w rozumieniu ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach
pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (…)”.
Jednocześnie zauważenia wymaga, że w ostatnim czasie Ministerstwo
Zdrowia zapowiedziało podjęcie prac nad ustawą o dokumentacji
medycznej. Możliwe, że zakres planowanej regulacji obejmie definicję
dokumentacji medycznej i tym samym pozwoli jednoznacznie rozstrzygnąć
powstałe w przedmiotowym zakresie wątpliwości związane ze sposobem
ujęcia dokumentacji medycznej.
Olga Benicka
radca prawny
Zespół Radców Prawnych
Naczelnej Izby Lekarskiej