Odebranie Osoby Podlegającej Władzy Rodzicielskiej Lub Pozostającej Pod Opieką

odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką * tryb i zasady postępowania * c

Odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej
lub pozostającej pod opieką
*
tryb i zasady postępowania
*
cel postępowania
*
współpraca sędziego rodzinnego z kuratorem sądowym
SSO Dorota Trautman
Postępowanie w sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką składa się z dwu stadiów:
*
rozpoznawczego (art. 5981–5985)
*
wykonawczego (realizacyjnego – art. 5986–59813)
Postępowanie może ograniczyć się tylko do stadium rozpoznawczego w
dwóch sytuacjach
*
gdy zobowiązany odda dobrowolnie uprawnionemu osobę podlegającą
władzy rodzicielskiej lub pozostającą pod opieką, albo
*
pomimo nieoddania uprawniony nie zwróci się do sądu o zlecenie
kuratorowi przymusowego odebrania.
Drugie stadium ( wykonawcze) - wchodzi w grę wówczas, gdy zobowiązany
– mimo nałożonego na niego przez sąd obowiązku oddania – nie zrobi
tego dobrowolnie i uprawniony zażąda przymusowego odebrania
Postępowanie wykonawcze
*
nie jest postępowaniem egzekucyjnym w rozumieniu przepisów art.
758 i n. (nie stosuje się do niego przepisów o postępowaniu
egzekucyjnym)
*
postępowanie to ma charakter postępowania opiekuńczego - toczy się
więc na podstawie przepisów o postępowaniu nieprocesowym (z
możliwością odpowiedniego stosowania poprzez art. 13 § 2 przepisów
o procesie)
*
celem postępowania jest powrót/przekazanie osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką uprawnionemu
Postępowanie w sprawach o wydanie dziecka
*
postępowanie toczy się przed sądem rejonowym jako właściwym
rzeczowo - sądem rodzinnym/opiekuńczym – jako, że jest to
postępowanie opiekuńcze art. 507 kpc, art. 568 kpc
*
właściwość miejscową określ art. 569 § 1 kpc
Ponieważ postępowanie wykonawcze wszczyna się również na wniosek, to w
razie przedstawienia odrębnego orzeczenia nakazującego wydanie,
właściwość sądu wykonania należy określić według chwili wszczęcia
przed nim tej drugiej fazy postępowania
*
skład sądu – jednoosobowo (art. 47 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc
i art. 509 kpc)
*
legitymacja czynna przysługuje
- rodzicom, którym przysługuje władza rodzicielska
- opiekunowi
Ponadto wniosek może zgłosić Prokurator, Rzecznik Praw Dziecka (art.
10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw
Dziecka, Dz. U. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.), Rzecznik Praw
Obywatelskich (art. 14 pkt 4 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o
Rzeczniku Praw Obywatelskich, tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 14,
poz. 147 z późn. zm.)
*
uczestnikami postępowania są: rodzice lub opiekunowie oraz osoba
przetrzymująca podlegającego władzy rodzicielskiej lub
pozostającego pod opieką.
Rozbieżne oceny budzi zagadnienie, czy uczestnikiem jest osoba
podlegająca władzy rodzicielskiej lub opiece, której dotyczy wniosek.
*
od wniosku o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej
lub pozostającej pod opieką nie pobiera się opłat (art. 95 ust. 1
pkt 2 u.k.s.c)
Art. 5981. § 1. W sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką prokuratorowi doręcza się
odpis wniosku i zawiadamia się go o terminach rozprawy.
§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, art. 472 stosuje się
odpowiednio.
§ 3. W sprawach, o których mowa w § 1, art. 570 nie stosuje się.
*
przepis ustanawia przywilej informacyjny na rzecz prokuratora
Pomimo konieczności zawiadomienia prokuratora o terminie rozprawy oraz
doręczenia mu odpisu wniosku, jego udział w postępowaniu nie jest
obligatoryjny - decyzja o wstąpieniu do sprawy należy do prokuratora.
Prokurator wstępuje do postępowania poprzez złożenie odpowiedniego
oświadczenia lub też przez dokonanie określonej czynności i wówczas
staje się on uczestnikiem postępowania, a co za tym idzie, należy
wówczas zawiadamiać go o każdej czynności i doręczać mu odpisy pism
przeznaczonych dla uczestników postępowania.
§ 378 pkt 5 regulaminu wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek
organizacyjnych prokuratury stwierdza, że udział prokuratora w
postępowaniu jest wskazany, zwłaszcza w sprawach o odebranie osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką
*
uproszczone sposoby wezwania, doręczenia przewidziane w
postępowaniu przed sądem w sprawach pracowniczych
art. 472 § 1, który stanowi o możliwości dokonywania wezwań i doręczeń
nawet z pominięciem sposobów przewidzianych przez przepisy ogólne,
jeżeli jest to niezbędne do przyspieszenia rozpoznania sprawy. Przepis
ten nie ma zastosowania w sytuacji, gdy postępowanie o odebranie osoby
prowadzone jest razem ze sprawą dotyczącą władzy rodzicielskiej, wtedy
bowiem sąd dokonuje wezwań i doręczeń według zasad ogólnych
*
zostało wyłączone uprawnienie do wszczęcia postępowania przez sąd
opiekuńczy z urzędu
postępowania wszczynane jest tylko na wniosek zainteresowanego (z art.
510 § 1), z wyjątkiem postępowania, którego przedmiotem jest
orzeczenie o umieszczeniu dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej,
rodzinie zastępczej lub ośrodku szkolno-wychowawczym, młodzieżowym
ośrodku wychowawczym i młodzieżowym ośrodku socjoterapii, także na
podstawie art. 6 pkt 9 u.p.n.
Podstawą materialno-prawną orzeczenia sądu opiekuńczego o odebraniu
dziecka stanowią art. 100 i 175 k.r.o oraz postanowienia konwencji
dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z dnia
25 października 1980 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr 108, poz. 528 z późn.
zm.) oraz Konwencji o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r.
Art. 5982. § 1. W czasie trwania postępowania o odebranie osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką,
toczącego się w trybie Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów
uprowadzenia dziecka za granicę (Dz. U. z 1995 r. Nr 108, poz. 528 i z
1999 r. Nr 93, poz. 1085), nie można rozstrzygać w przedmiocie władzy
rodzicielskiej lub opieki nad tą osobą. Postępowanie w tych sprawach
sąd zawiesza z urzędu z chwilą wszczęcia postępowania o odebranie
osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.
§ 2. Po zakończeniu postępowania o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką sąd podejmie zawieszone
postępowanie.
§ 3. W przypadku innym niż określony w § 1, jeżeli do rozstrzygnięcia
wniosku o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub
pozostającej pod opieką niezbędne jest jego łączne rozpoznanie ze
sprawą dotyczącą władzy rodzicielskiej, postępowanie toczy się z
zachowaniem przepisu art. 579.
*
postępowanie o odebranie korzysta w takim wypadku z pierwszeństwa,
a pozostałe postępowania ulegają zawieszeniu
*
"zakończenie postępowania" – pojecie to należy wiązać z odebraniem
osoby przez kuratora, stwierdzeniem wykonalności lub
uprawomocnieniem się orzeczenia
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20.10.2010 roku – III CZP 72/10,
LEX nr 653671
1. Sprawa o rozwód mieści się w kategorii spraw wymienionych w art.
5982 § 1 zd. pierwsze k.p.c. Rozstrzygnięcie w przedmiocie władzy
rodzicielskiej należy do obligatoryjnej kognicji sądu rozwodowego.
Zgodnie więc z art. 5982 § 1 zd. 2 k.p.c., jeżeli w trakcie sprawy
rozwodowej zostało wszczęte postępowanie o wydanie dziecka, które
toczy się na podstawie Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów
uprowadzenia dziecka za granicę, sąd rozwodowy z urzędu zawiesza
postępowanie.
2. Zakończenie postępowania w rozumieniu art. 5982 § 2 k.p.c. nie
wymaga zakończenia jego fazy wykonawczej.
3. Odwołanie się w art. 16 Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów
uprowadzenia dziecka za granicę do "wymogów określonych przez
niniejszą konwencję" odnosi się do wymogów, które dotyczą postępowania
rozpoznawczego tj. przesłanek (pozytywnych i negatywnych)
gwarantujących wydanie zarządzenia o wydaniu dziecka przez organ
sądowy lub administracyjny Umawiającego się państwa (art. 12 Konwencji
dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę).
4. Do postępowania w sprawie o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką (art. 5981 k.p.c. i dalsze)
ma odpowiednie zastosowanie art. 316 § 1 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.
Art. 5983. Jeżeli miejsce pobytu osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką nie jest znane, sąd
przeprowadzi stosowne dochodzenie w celu ustalenia jej miejsca pobytu.
W szczególności sąd może zażądać ustalenia miejsca jej pobytu przez
Policję.
*
o wszczęciu dochodzenia sąd orzeka postanowieniem, na które nie
przysługuje zażalenie
*
obowiązek sądu ustalenia miejsca pobytu powstaje w toku
postępowania o wydanie orzeczenia nakazującego odebranie osoby i
ustaje z chwilą wydania postanowienia, o którym mowa w art. 5985
*
uprawniony ma obowiązek wskazania znanych mu okoliczności
faktycznych odnośnie do przypuszczalnego miejsca pobytu osoby
*
miejsce pobytu, czyli stan faktyczny
*
w celu ustalenia miejsca pobytu takiej osoby sąd może podejmować
wszelkie dozwolone czynności oraz korzystać z pomocy innych
organów, jak: Policja, Centralne Biuro Adresowe, Rządowe Centrum
Informatycznego Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji
Ludności, czy też z danych zasobów meldunkowych gmin
Art. 5984. Orzeczenie co do istoty sprawy może być wydane tylko po
przeprowadzeniu rozprawy.
*
przepis stanowi lex specialis w stosunku do art. 514 § 1 kpc
*
przed wydaniem postanowienia co do istoty sprawy sąd opiekuńczy
powinien wysłuchać przedstawiciela ustawowego osoby, której
postępowanie dotyczy, a w wypadkach ważniejszych – osoby bliskie
dla tej osoby (art. 576 § 1 kpc)
*
istnieje również możliwość wysłuchania dziecka oraz osoby
pozostającej pod opieką (art. 576 § 2 kpc)
*
postanowienia dotyczące odebrania osoby są skuteczne i wykonalne z
chwilą ich ogłoszenia (art. 578 kpc ), sąd opiekuńczy może jednak
wstrzymać ich wykonanie – na wniosek lub z urzędu (art. 521 § 2kpc
)
Art. 5985. W postanowieniu o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką sąd określa termin, w jakim
zobowiązany powinien oddać uprawnionemu osobę podlegającą władzy
rodzicielskiej lub pozostającą pod opieką.
*
postanowienie to kończy etap rozpoznawczy niezbędny do wszczęcia
postępowania wykonawczego
Postanowienie o odebraniu i obowiązku oddania osoby ma charakter
orzeczenia co do "istoty sprawy", od którego przysługuje apelacja. Nie
przysługuje natomiast skarga kasacyjna (postanowienia SN z dnia 21
lutego 2002 r., IV CZ 6/02, Lex nr 564830 oraz z dnia 16 listopada
2004 r., III CZ 102/04, niepubl.)
*
w postanowieniu sąd określa termin, w jakim zobowiązany ma oddać
uprawnionemu osobę podlegającą władzy rodzicielskiej lub opiece (należy
określić również zobowiązanego do oddania osoby, tę osobę oraz
uprawnionego)
*
bezskuteczny upływ terminu zakreślonego w postanowieniu umożliwia
wszczęcie postępowania wykonawczego (realizacyjnego)
Art. 5986. Jeżeli zobowiązany do oddania osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką nie zastosuje się do
postanowienia, o którym mowa w art. 5985, sąd, na wniosek
uprawnionego, zleci kuratorowi sądowemu przymusowe odebranie tej osoby.
*
sąd obligatoryjnie zleci kuratorowi sądowemu (rodzinnemu)
przymusowe odebranie osoby, o której mowa w artykule (w razie
niewykonania postanowienia o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką przez zobowiązanego lub
też, gdy upłynął termin do jego wykonania)
*
zlecenie przymusowego odebrania następuje wyłącznie na wniosek
uprawnionego
*
przymusowego odebrania osoby dokonuje kurator sądowy na zlecenie
sądu opiekuńczego, wydane w formie postanowienia, na które nie
przysługuje ani zażalenie, ani apelacja.
Dopuszczalne jest zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji
oddalające wniosek o zlecenie kuratorowi sądowemu przymusowego
odebrania osoby (art. 5986 – uchwała SN z dnia 9 lutego 2007 r., III
CZP 156/06, LEX nr 212409). Postanowienie takie może być wydane na
posiedzeniu niejawnym (art. 514 § 1). Sąd opiekuńczy sam bada
przesłanki uzasadniające wszczęcie postępowania przymusowego.
Wykonanie orzeczenia wykonawczego o odebraniu dziecka musi być
poprzedzone stwierdzeniem jego wykonalności (art. 5781). Czynność ta
dokonywana jest z urzędu i wolna od opłaty sądowej.
Kurator sądowy jest organem wykonawczym, który może dysponować
środkami przymusu. Status kuratorów sądowych określa ustawa z dnia z
dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych - kurator otrzymując
postanowienie sądu, winien z niego uzyskać podstawowe informacje
dotyczące miejsca pobytu osoby odbieranej, osoby sprawującej pieczę i
osoby (instytucji), której dziecko zostanie oddane.
uchwała SN 2010-12-21 ZP 107/10, LEX nr 653569
Kuratorowi zawodowemu przysługuje ryczałt określony w art. 91 ust. 1
pkt 3 i art. 91 ust. 2 w zw. z art. 91 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca
2001 r. o kuratorach sądowych (Dz. U. Nr 98 poz. 1071) za czynności
zlecone przez sąd na podstawie art. 5986 k.p.c. Ryczałt ten stanowi
wydatek w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 28 lipca 2005
r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167 poz. 1398
ze zm.).
Art. 5987. W razie potrzeby sąd zwraca się o przymusowe odebranie
osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką
przez kuratora sądowego działającego w sądzie, w którego okręgu osoba
ta faktycznie przebywa.
*
właściwym kuratorem sądowym jest kurator działający przy sądzie, w
okręgu którego osoba podlegająca oddaniu faktycznie przebywa, a
nie kurator miejsca zamieszkania tej osoby (art. 25 i n. k.c.)
Jeżeli osoba podlegająca oddaniu przebywa w rejonie innego sądu
opiekuńczego, sąd może zlecić przymusowe odebranie tej osoby
kuratorowi działającemu w tym sądzie. W sprawach o odebranie osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, tylko
sąd opiekuńczy miejscowo właściwy, a więc ten, który wydał orzeczenie
co do istoty sprawy, może – po zbadaniu przesłanek z art. 5986 –
zlecić jego wykonanie. Na tym etapie bowiem nie ma zastosowania art.
569 § 2. Ma on natomiast zastosowanie na etapie rozpoznawania sprawy
przed wydaniem orzeczenia merytorycznego (art. 59813).
*
kurator po dokonaniu czynności składa sądowi notatkę z przebiegu
czynności wymaganą w § 9 pkt 3 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 12 czerwca 2003 r. w sprawie szczegółowego
sposobu wykonywania uprawnień i obowiązków kuratorów sądowych (Dz.
U. Nr 112, poz. 1064)
Art. 5988. Kurator sądowy jest uprawniony do odebrania osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką od
każdej osoby, u której ona się znajduje.
*
przepis zapobiega udaremnieniu wykonania orzeczenia nakazującego
oddanie osoby przez umieszczenie jej lub ukrycie u innych osób
(wskazanych w postanowieniu) niż zobowiązany, rozszerza
skuteczność i wykonalność postanowienia o odebranie osoby na każdą
inną osobę, u której znajduje się podmiot poszukiwany
*
kurator sądowego w przypadku problemu z odebraniem osoby lub z
ustaleniem miejsca jej pobytu może przeprowadzić stosowne
dochodzenie, jak również skorzystać z pomocy Policji lub innych
organów określonych w art. 5983
Art. 5989. Przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką i oddanie jej uprawnionemu
może nastąpić tylko w obecności uprawnionego albo osoby lub
przedstawiciela instytucji przez niego upoważnionej. Jeżeli żadna z
tych osób nie stawi się w terminie wyznaczonym przez kuratora
sądowego, czynność nie będzie dokonana.
*
o terminie przymusowego odebrania powinni być zawiadomieni: osoba
zobowiązana, uprawniony, osoba lub przedstawiciel instytucji przez
niego upoważnionej oraz prokurator, z tym że udział tego
ostatniego nie jest obligatoryjny
*
upoważnienie osoby lub instytucji ma mieć formę pisemną
*
w zleceniu sądu powinny być wpisane dane osoby uprawnionej
pozwalające ją zidentyfikować
*
niestawiennictwo uprawnionego albo osoby lub przedstawiciela
instytucji przez niego upoważnionej uniemożliwia przeprowadzenie -
w takim przypadku należy wyznaczyć nowy termin
*
dokonaniu przymusowego odebrania osoby kurator zawiadamia sąd,
który wydał polecenie odebrania
*
kurator obowiązany jest zawiadomić sąd również wtedy, gdy
przymusowe odebranie natrafia na nieprzewidziane trudności lub
naruszałoby interes tej osoby (w takiej sytuacji sąd powinien
wydać kuratorowi polecenie zmierzające do usunięcia przeszkody
oraz do usunięcia naruszeń interesu osoby podlegającej oddaniu)
*
z przebiegu czynności kuratora sporządza się protokół, w którym
należy zaznaczyć fakt przekazania osoby (dziecka) uprawnionemu
Art. 59810. Na żądanie kuratora sądowego Policja jest zobowiązana do
udzielenia mu pomocy przy czynnościach związanych z przymusowym
odebraniem osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej
pod opieką.
Art. 59811. § 1. Jeżeli przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką napotyka przeszkody na
skutek ukrycia tej osoby lub na skutek innej czynności przedsięwziętej
w celu udaremnienia wykonania orzeczenia, kurator sądowy zawiadomi
prokuratora.
§ 2. Jeżeli zobowiązany nie ujawnia miejsca pobytu osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, która ma być
odebrana, sąd na wniosek kuratora sądowego zarządzi jego przymusowe
sprowadzenie celem złożenia oświadczenia o miejscu pobytu tej osoby.
Pod względem skutków karnych oświadczenie jest równoznaczne ze
złożeniem zeznań pod przyrzeczeniem, o czym sędzia powinien uprzedzić
składającego oświadczenie.
§ 3. Jeżeli zobowiązany lub inne osoby przeszkadzają w wykonaniu
orzeczenia w miejscu pobytu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej
lub pozostającej pod opieką, na żądanie kuratora sądowego Policja
usunie te osoby z miejsca wykonywania orzeczenia.
*
przepis obliguje kuratora do zawiadomienia prokuratora jeżeli
przymusowe odebranie takiej osoby napotyka trudności
*
sąd na wniosek kuratora zarządzi przymusowe sprowadzenie
zobowiązanego celem złożenia oświadczenia o miejscu pobytu tej
osoby. Do przymusowego sprowadzenia stosuje się odpowiednio
przepisy kodeksu postępowania karnego, tj. art. 220–222 i 224 w
zw. z art. 247 k.p.k.
*
odbierając od zobowiązanego oświadczenie, sąd poucza go o treści
art. 233 k.k., gdyż pod względem skutków karnych oświadczenie
takie jest, jak się przyjmuje, równoznaczne ze złożeniem zeznań
pod przyrzeczeniem.
Art. 59812. § 1. Przy odbieraniu osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką kurator sądowy powinien
zachować szczególną ostrożność i uczynić wszystko, aby dobro tej osoby
nie zostało naruszone, a zwłaszcza aby nie doznała ona krzywdy
fizycznej lub moralnej. W razie potrzeby kurator sądowy może zażądać
pomocy organu opieki społecznej lub innej powołanej do tego
instytucji.
§ 2. Jeżeli wskutek wykonania orzeczenia miałoby doznać poważnego
uszczerbku dobro osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub
pozostającej pod opieką, kurator sądowy wstrzyma się z wykonaniem
orzeczenia do czasu ustania zagrożenia, chyba że wstrzymanie wykonania
orzeczenia stwarza poważniejsze zagrożenie dla tej osoby.
*
przepis określa sposób odebrania osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką i nakazuje
*
odebranie wymaga zachowania szczególnej ostrożności, by nie
naruszać dobra osoby odbieranej, by nie doznała ona krzywdy
fizycznej i moralnej
*
kurator sądowy może żądać pomocy od organu opieki społecznej lub
innej powołanej do tego instytucji
*
wybór instytucji należy do samego kuratora i zależy od
okoliczności danej sprawy, a zwłaszcza od wieku osoby odbieranej.
*
nieobecność przedstawiciela danego organu lub instytucji nie stoi
na przeszkodzie dokonania przez kuratora czynności, gdyż art. 59812
§ 1 nie zawiera zastrzeżenia, że odebranie musi być dokonane
wyłącznie przy udziale wymienionych organów
*
kurator ma obowiązek wstrzymania się z wykonywaniem orzeczenia w
sytuacji, gdy wskutek jego wykonania dobro osoby podlegającej
odebraniu miałoby doznać poważnego uszczerbku
*
kurator sądowy wstrzyma się z wykonaniem do momentu ustania
zagrożenia, chyba że wstrzymanie wykonania orzeczenia stwarza
poważne zagrożenie dla odbieranej osoby
*
ustawa nie rozstrzyga dalszego postępowania po wstrzymaniu
wykonania orzeczenia
Art. 59812a. Postępowanie określone w art. 5986-59812 może być podjęte
na nowo na podstawie tego samego postanowienia, o którym mowa w art.
5985, jeżeli zobowiązany w okresie trzech miesięcy od wydania tego
postanowienia postąpił sprzecznie z treścią postanowienia dotyczącego
władzy rodzicielskiej, miejsca zamieszkania, opieki lub kontaktów z
dzieckiem, a okoliczności uzasadniające jego wydanie nie uległy
zmianie.
*
przepis umożliwia podjęcie na nowo postępowania wykonawczego
(realizacyjnego) w sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką
*
przyjmuje się, że 3-miesięczny termin jest terminem prekluzyjnym,
liczonym od chwili wydania postanowienia o odebraniu i nie może
więc być przywrócony
*
w praktyce przepis niewykorzystywany
W uzasadnieniu ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy –
Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw podkreślono,
że przepis ten „powinien ułatwić zapobieganie utrwalaniu sytuacji
zagrażających dobru dziecka lub pupila przez osoby zobowiązane do ich
oddania i znacznie przyspieszyć ponowne odebranie dziecka lub pupila
od tej samej osoby zobowiązanej.
Art. 59813. Przepisy art. 5986-59812 stosuje się odpowiednio do
wykonania orzeczeń wydanych na zasadzie art. 569 § 2, dotyczących
odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej
pod opieką, a także orzeczeń o umieszczeniu małoletniego w placówce
opiekuńczo-wychowawczej lub w rodzinie zastępczej.
*
przepis odsyła do odpowiedniego stosowania przepisów dotyczących
przymusowego wykonania orzeczeń odnoszących się do odebrania osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką
(art. 5986–59812) w celu wykonania dwóch grup orzeczeń:
- pierwsza grupa to orzeczenia wydane na podstawie art. 569 § 2, czyli
wszelkie potrzebne zarządzenia wydane w nagłych wypadkach przez sąd
opiekuńczy z urzędu, nawet w stosunku do osób, które nie podlegają
właściwości miejscowej tego sądu. W takiej sytuacji sąd wydający
orzeczenie zawiadamia o tym fakcie sąd opiekuńczy miejscowo właściwy.
Sąd opiekuńczy, który wydał postanowienie o odebranie osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką na
podstawie art. 569 § 2, może nakazać kuratorowi przymusowe odebranie
tej osoby także z urzędu
- druga grupa orzeczeń to orzeczenia o umieszczeniu małoletniego w
placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w rodzinie zastępczej (na innej
podstawie niż art. 569 § 2) oraz ośrodku szkolno-wychowawczym,
młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub młodzieżowym ośrodku
socjoterapii (na podstawie art. 6 pkt 9 u.p.n.). Wykonanie tych
orzeczeń odbywa się wyłącznie na podstawie art. 5986–59812, a organami
właściwymi do ich wykonania są – jak przyjmuje się w doktrynie – sąd
opiekuńczy oraz kurator dla nieletnich.
Art. 59814. §1. Dla przymusowego odebrania, zgodnie z art. 5986-59812,
osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką,
na podstawie orzeczenia sądu albo innego organu państwa obcego,
niezbędne jest stwierdzenie wykonalności tego orzeczenia. Przepisy
art. 1150-11512 i 11514 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Wniosek, o którym mowa w art. 5986, uprawniony składa do sądu
opiekuńczego, który byłby właściwy w sprawie o odebranie osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.
Do odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej z elementem
transgranicznym na podstawie wymienionego przepisu dochodzi w razie
pobytu, nawet zwykłego, tej osoby na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej.
Artykuł 59814 § 2 dotyczy wniosku niezbędnego do prowadzenia
postępowania wykonawczego (art. 5986-59812), co oznacza, że w
odniesieniu do orzeczeń państw obcych o odebraniu utrzymana jest
zasada działania na wniosek, a właściwość sądu nie ulega zmianie.